کش

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کَش
(یا: شهر سبز) شهری قدیمی در مسیر جادۀ قدیم تجاری سمرقند به بلخ، واقع در جمهوری ازبکستان کنونی. بنابه روایت منابع چینی شهر کش در قرن ۷م بنیاد نهاده شد. به‌سبب سرسبزی و خرمی این شهر، آن را کشِ دلکش می‌خواندند. جغرافی‌نویسانی چون استخری، ابن حوقل و مقدسی این شهر را به‌دقّت توصیف کرده‌اند. در عهد سامانی شهر قدیم (شهرستان) و ارگ آن (کهندز) متروک و فقط ناحیۀ بیرونی شهر (رَباط) مسکونی بود. شهر جدید کش، در نزدیکی شهر کهن پیش از اسلام احداث شد. در تاریخ مغول از آن یاد نمی‌شود و ظاهراً این شهر بدون مقاومت تسلیم مغولان شده بود (۶۱۷ق). نام شهر سبز در نیمه‌های قرن ۸ق بر آن نهاده شد. امیرتیمور که متولد ناحیۀ کش بود، در آن شهر بناهای بسیار ساخت که مشهورترین آن‌ها قصر آق‌سرای است که معماران خوارزمی ساختند. از این بنا اندک ویرانه‌ای برجاست. در قرن ۱۰ق از آن به‌عنوان شهری مهم یاد شده است. در قرن ۱۹، امیرنصرالله بخارایی کش را تسخیر کرد (۱۸۶۰) اما جانشین او آن‌جا را ازدست داد (۱۸۶۵). در ۱۸۷۰ روس‌ها شهر سبز را به امیر بخارا واگذار کردند. امروزه شهر سبز در قیاس با نخشب (نَسَف یا قرشی) شهری کوچک است.