کشند

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کِشَنْد (tide)

(یا: جزر و مدّ) بالاآمدن و پایین‌رفتن دوره‌ای سطح آب دریا[۱] در اقیانوس‌های کرۀ زمین، خورها و خلیجها، تحت تأثیر جاذبۀ گرانشی ماه و، تا حدودی خورشید. جاذبه مذکور در حین چرخش زمین بر نواحی مختلف، به‌صورت نابرابر اثر میگذارد. آب در سمتی از کرۀ زمین که به ماه نزدیکتر است، تحت تأثیر کشش ماه قرار میگیرد و زیر آن انباشته میشود؛ به این ترتیب مد پدید میآید. فاصلۀ دو مد ۱۲ ساعت و ۲۴ دقیقه و ۳۰ ثانیه است. مرتفعترین مدها، یا مِهکشند[۲] در زمان کاملبودن یا نزدیک به کاملبودن قرص ماه و هنگامی روی می‌دهد که ماه و خورشید در یک امتداد باشند و بیشترین کشش گرانشی بر زمین اعمال شود. مدهایی با ارتفاع کمتر یا کِهکشند[۳] هنگامی روی میدهند که ماه در ربع اول یا سوم است و ماه و خورشید در وضعیتی عمود برهم قرار دارند. کشند گرانشی [۴]کشش گروه‌های ستارهای مجاور است، که تأثیر آنها در کهکشانها مشاهده میشود.

 


  1. sea level
  2. spring tides
  3. neap tides
  4. gravitational tides