کلاویکورد

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کِلاویکورْد (clavichord)

کِلاويکورْد

ساز کلاویه‌دار کوچک‌ خانگی‌، دارای‌ آوایی‌ ظریف‌، که‌ در قرن‌ ۱۶‌ بر‌اساس‌ اصول‌ مونوکورد[۱] تکامل‌ یافت‌. نت‌های‌ آن‌ را یک‌ تیغۀ‌ فلزی‌ به‌صدا درمی‌آورد که‌ به‌ سیم‌ برخورد می‌کند. این‌ صدا شفاف‌ و دقیق‌ است‌، و با کم‌ و زیاد کردن‌ فشار انگشت‌ روی‌ کلاویه‌ می‌توان‌ نوعی‌ ویبراتو (بِبونگ) ایجاد کرد. این‌ ساز در قرن‌ ۱۸‌ جای‌ خود را به‌ فورته‌پیانو داد. در کلاویکورد «پرده‌بندی‌شده‌» هرسیم‌ برای‌ تولید دو نت‌ مجاور به‌کار می‌رود، و نت‌ تولیدشده‌ بستگی‌ به‌ وضعیت‌ برخورد ضربه‌ به‌ سیم‌ دارد. بدین‌ترتیب‌ دو نت‌ مجاور را نمی‌توان‌ هم‌زمان‌ به‌‌صدا درآورد. کلاویکوردهای‌ «بی‌پرده‌بندی‌» برای‌ هر نت‌ یک‌ سیم‌ جداگانه‌ دارند. نخستین‌ کلاویکوردها سیم‌های‌ اندکی‌ داشتند، و از یک‌ ردیف‌ سوزنک‌ (تانژانت‌) فلزی‌ وصل‌شده‌ به‌ کلاویه‌ها استفاده‌ می‌کردند که‌ در آن‌ عملکرد زخمه‌ و خرک‌ با هم‌ ترکیب‌ شده‌بود تا گستره‌ای‌ از زیرایی‌ها تولید شود. در سازهای‌ بعدی‌ تعداد سیم‌ها افزایش‌ یافت‌.

 


  1. monochord