کل نگری

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کُل‌نگری

هر نظریه یا مکتبی که به تقدم و اولویت داشتن کل بر اجزای آن تأکید ورزد. بنابراین نظر، در فلسفۀ زبان معنی هر کلمه یا جمله را تنها در چارچوب ارتباط آن با مجموعۀ زبانی نامحدود کلی‌تر می‌توان فهمید. در فلسفۀ ذهن نیز تبیین معنای هر چیز تنها برحسب ارتباط آن با اجزای دیگر امکان‌پذیر است. کل‌نگری میانه‌رو در کنار اهمیت‌دادن به این ارتباط، برای مقوله‌های دیگر نیز اعتباری قائل است، اما کل‌نگری افراطی تنها مسئلۀ مهم را این شبکۀ ارتباطی می‌داند. نظریۀ کل‌نگرانه در علوم معتقد است تجربه و آزمایش تنها اثبات یا رد یک نظریۀ بزرگ‌تر، تغییر در مرزهای آن و یا امکان تعدیل آن است.