یس، سوره

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

یس، سوره

(یاسین) سورۀ شمارۀ ۳۶ به‌ترتیب مصحف و ۴۱ به‌ترتیب نزول، از سوره‌های مکی قرآن در ۸۳ آیه و ۷۳۳ کلمه. وجه تسمیۀ این سوره آغاز آن با حروف مقطعۀ یس (= یاسین) است. این سوره نام‌های بسیار دارد؛ مانند: ۱. «حبیب نجّار» که از مؤمنان مسیحی بود و به داستان او در آیات ۱۳ تا ۳۰ اشاره شده؛ ۲. «دافعه»، زیرا دفع‌کنندۀ بدی‌ها از زندگی انسان‌هاست؛ ۳. «معمّمه» که از کلمۀ «عموم» مشتق‌ شده، زیرا خیر این جهان و آن جهان را برای خوانندۀ خود می‌آورد. نوزدهمین سوره از سوره‌های ۲۹گانه‌ای است که با حروف مقطّعه آغاز می‌شود. از نظر حجم، از سوره‌های «مثانی» و حدود یک حزب است. طبق روایات یکی از با فضیلت‌ترین سوره‌های قرآن است، چندان که «قلب قرآن» لقب یافته. مضامین اصلی آن عبارت‌اند از داستان حبیب نجار، احوال قیامت، استدلال بر ممکن‌بودن معاد و زنده‌شدن انسان‌ها در جهان آخرت. دربارۀ معنای «یس» اختلاف وجود دارد. برخی محققان معنای این واژه را مخفف اُنیسین که خود مصغر انسان است می‌دانند. یعنی «یا انسان»، و خطاب آن به حضرت محمد (ص). طبرسی معتقد است یس (یاسین) مخففی است که از کلمۀ انسان فقط (سین) آن را دارد و این چنین لغاتی در زبان عربی متداول است. چنانچه رسول اکرم (ص) در حدیثی فرموده‌اند: «کفی بالسیف شا» یعنی شاهداً. نوبخت در کتاب دیوان دین گوید که یس از حروف مقطعه نیست، بلکه همان «یسنا»ی ایرانی و اوستایی است، که با یزدان هم‌ریشه و هم‌معنی است.