یواقیت العلوم و دراری النجوم

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

یَواقیتُ‌العُلوم و دَراریُّ‌النُّجوم

دانشنامه‌ای به فارسی در علوم و فنون، از نویسنده‌ای ناشناش. احتمالاً نویسنده مجتهدی عالِم از مردم قزوین باشد او این کتاب را پیش از ۵۷۳ق نوشته و به مظفرالدوله طغرل تگین، حاکم قزوین، پیشکش کرده است. مطالب کتاب در ۳۰ فن تنظیم شده است و هر فن یک فاتحه و دوازده مسئله، همراه با پاسخ (روی‌هم ۳۶۰ پرسش و پاسخ) دارد. به نوشتۀ مؤلف، در این کتاب بیشتر مسئله‌هایی آورده شده است که علما در محافلِ خلفا و مجالس بزرگان مطرح کرده‌اند. علم کلام، فقه، علوم قرآنی، حدیث، امثال عرب، صرف و نحو، عروض، شعر، طب، نجوم، و حساب برخی از مطالب این کتاب‌اند. خاتمۀ کتاب در قصۀ بشیر، از اولیای خدا، و شادان، پسر ۱۵سالۀ هرمزد، پادشاه پارس، و پرسش و پاسخ میان آن دو است که درواقع، خلاصه‌ای از مطالب کتاب است. این کتاب به تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه منتشر شده است (۱۳۴۶ش).