فرم
فُرم (form)
در موسیقی، ساختار بزرگ اندازه و طراحی همه‌جانبۀ یک اثر، که برای ارائۀ مؤثر اندیشه‌های موسیقایی چارچوبی محکم فراهم می‌کند. قطعه‌های کوتاه نیازی به فرمهای پیچیده ندارند چون عناصر ساختاری تِماتیک آن‌ها معمولاً به‌اندازۀ کافی محکم است. ساده‌ترین فرم‌ها عبارت‌اند از فرم دوتایی، که از دو قسمت تشکیل شده و اغلب با یک دو خط (نشانۀ پایان قسمت) ازهم جدا می‌شوند، و فرم سه‌تایی ساده، که از یک قسمت تشکیل شده است که به‌دنبالش قسمتی متضاد می‌آید، و پس از آن قسمت اول بازمی‌گردد. بزرگ‌اندازه‌ترین فرم‌ها از انواع و اقسام بسط و گسترش همین دو نوع پایه‌ای‌اند، و از عناصری همچون توازن بسط تِماتیک و تغییرشکل‌دهی، تکرار، واریاسیون، و تضاد یا کنتراست به‌دقت استفاده می‌کنند؛ ازجمله نمونه‌های آن عبارت‌اند از فرم سونات و فرم روندو. طی قرن ۱۹، هنگامی‌که آهنگ‌سازان رُمانتیکی همچون ریشارد واگنر[۱] با فرمهای کلاسیک استاندارد مبارزه می‌کردند، ساختار دیگرگونه‌ای از یک متن یا اندیشۀ ادبی اغلب جانشین فرمهای سنتی با تکنیک و ترکیب بیشتر می‌شد. در قرن ۲۰، جنبش نئوکلاسیک شاهد بازگشتی به فرمهای قرن ۱۸ بود، ضمن این‌که سایر آهنگ‌سازان به پیشبرد فرمهای تازه می‌پرداختند، مثل سریالیسم کامل فرم توسط آهنگ‌سازانی همچون پیِر بولز[۲] در ساختارها (استروکتور)[۳]، یا کارهای کاملاً تصادفی جان کِیج[۴] در موسیقیِ تغییرها[۵].