ابوعطا
ابوعطا
از آوازهای دستگاه شورکه به آن دستان عرب هم می‌گویند. شاهد آن درجۀ چهارم گام شور است، ایست آن درجۀ دوم و خاتمۀ آن روی شاهد شور است. منظور از گام دوری از نت‌هاست در فاصله یک اکتاو یا چهارم یا پنجم درست است که روی برخی از درجات آن مقام یا گوشۀ خاصی بنا می‌شود و با مفهوم اروپایی گام متفاوت است. برخلاف دشتی و افشاری، ابوعطا نت متغیر ندارد. اوج ابوعطا گوشۀ حجاز است و شاهد حجاز درجۀ پنجم شور است. اگر بخواهیم گامی برای ابوعطا قائل شویم همان گام شور خواهد بود. ابوعطا از لحاظ حالت، آوازی لطیف، شیرین، و احساسی عمیق است و خیلی زود روی شنونده تأثیر می‌گذارد. گوشه‌های ابوعطا عبارت‌اند از رامْکَلی، درآمد، سَیَخی، حِجاز، یقولونهَ، بسته‌نگار، چهارپاره (چهار باغ)، غم‌انگیز، خسروشیرین، گبَری (گوری)، یَتیمَک، گیلکی، و مثنوی. برخی از آهنگ‌های معروف ابوعطا عبارت‌اند از بهار دلکش اثر درویش‌خان؛ مشتاق و پریشان اثر وزیری؛ چهار مضراب ابوعطا اثر حسن کسایی؛ پیش‌درآمد ابوعطا اثر منوچهر سلطانی؛ و پیش‌درآمد ابوعطا اثر علی‌اکبر شهنازی.