ابونواس، حسن بن هانی (اهواز ۱۳۰ـ بغداد ۲۰۰ق)

ابونواس حسن بن هانی
زادروز	اهواز ۱۳۰ق
درگذشت	بغداد ۲۰۰ق
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	شاعر
آثار	کتاب دیوان
گروه مقاله	ادبیات عرب

ابونُواس، حسن بن هانی (اهواز ۱۳۰ـ بغداد ۲۰۰ق)
(ابونواس حسن بن‌ هانی بن صباح بن عبدالله بن جراح بن هنب حکمی، معروف به ابونواس اهوازی) مشهورترین شاعر ایرانی‌تبار عربی‌گوی عهد عباسیان. پدرش از سپاهیان مروان دوم و مادرش ایرانی بود. نوجوانی را در بصره به شغل عطاری گذراند و در جوانی در بصره و کوفه قرآن، حدیث و فقه‌اللغه آموخت. علاقه به شعر و ادب او را به همدمی با شاعر بدنامی به نام والبۀ اسدی کشانید. فنون شعری را از همو فراگرفت و به همراهش به بغداد رفت، اما برمکیان و هارون‌الرشید به او چندان التفات نکردند. پس از برافتادن برامکه به مصر گریخت، اما دیگر بار به بغداد بازگشت و از مقربان و همنشینان خلیفه امین شد. ناقدان عرب ابونواس را مظهر نوگرایان اولیه می‌شمارند که باب تجدد را در شعر عرب گشود. دیوان ابونواس نخستین کتاب شعر در عربی است که خلاف مرسوم به ترتیب الفبایی مدون نشده و بر حسب نوع شعر تدوین یافته است. وی بزرگ‌ترین خَمریّه‌سرای عرب و زبان او، بسته به نوع شعر، متنوع است. بیشتر اشعارش در وصف معشوق و مِی و آمیخته با هرزگی است و پاره‌ای در مدح هارون‌الرشید و امین است. وی به افکار شعوبیه نیز گرایش داشت و قصایدی در هجو اعراب بپرداخت. ابونواس در برخی از قصایدش، معروف به «فارسیات»، عبارت‌های فارسی به‌کار برده است، اما زبان او زبان معیار و صحیح عربی است. ابونواس به بی‌قیدوبندی شهرت دارد، که سبب آن شیوۀ زندگی و شوخ‌طبعی اوست؛ تا آ‌ن‌جا که، به اشتباه، در هزارویک‌‌شب وی را دلقک دربار هارون‌الرشید خوانده‌اند.