اتوزایکی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اُتوزایکی

(در ترکی به‌معنای سی‌ودو) اتحادیه‌ای بزرگ از طوایف ترک در قراباغ آذربایجان، دربردارندۀ ۳۲ طایفۀ ترک. از گروه‌های بزرگ چادرنشینان ترک ایران در عصر صفویه و پس از آن است. ریاست این اتحادیه تا دورۀ شاه‌عباس غالباًَ با خاندان زیاداوغلی قاجار، حکام موروثی گنجه، بود، اما در آخرین سال سلطنت شاه‌عباس، حکومت این طایفه با نوروز‌سلطان جوانشیر بود. طایفۀ جوانشیر ازجمله بزرگ‌ترین اعضای اتحادیۀ اتوزایکی بود. پناه‌علی‌خان جوانشیر در اواسط ۱۲ق/۱۸م و پس از قتل نادرشاه، خانات قراباغ را ایجاد کرد که تا میانۀ قرن ۱۳ق/۱۹م دوام آورد. اتحادیۀ اتوزایکی در جنگ‌های ایران و عثمانی در عصر شاه‌محمد خدابنده و شاه‌عباس شرکت داشت و بارها مانع از پیشروی عثمانیان در قلمرو دولت صفوی شد. اینان در حمایت از الکساندر شاهزادۀ نومسلمان گرجی و حاکم منصوب شاه‌عباس بر گرجستان به جنگ با ازناوران گرجی رفتند و در حوادث خونین گرجستان در عصر شاه‌عباس حضور داشتند.