ارگ دسته دار

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اُرْگِ دسته‌دار (barrel organ)

ارگ دسته دار

(یا: ارگ دستی) ارگ‌ لوله‌دار قابل‌حمل‌، که‌ با چرخش‌ یک‌ دسته‌، یا گاهی‌ با مکانیسمی‌ ساعت‌مانند، نواخته‌ می‌شود. دسته‌، پمپ‌ را به‌کار می‌اندازد و سیلندر جابه‌جاشونده‌ای‌ را به حرکت‌ درمی‌آورد که‌ قطعۀ‌ موسیقی‌ را روی‌ آن‌ به‌شکل‌ الگویی‌ از خارهای‌ کوچک‌ نشانده‌اند که‌ عبور هوا از لوله‌ها را نیز‌ آن‌ها کنترل‌ می‌کنند. این‌ ساز اغلب‌ با پیانوی‌ دسته‌دار یا خیابانیِ‌ نوازندگانِ دوره‌گرد اشتباه‌ می‌شود، که‌ برای‌ کنترل‌ عمل‌ چکشی‌ پیانو از مکانیسم‌ دسته‌ و سوزن‌ بهره‌ می‌برد. ارگ‌ دسته‌دار در قرن‌های‌ ۱۸ و ۱۹‌ یک‌ ساز سرگرم‌کنندۀ‌ معمولی‌ و نیز سازی‌ مخصوص‌ کلیساهای‌ محلیِ کوچک‌ در انگلستان‌ بوده‌ است‌.