اسپانیایی، معماری

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اسپانیایی، معماری (Spanish architecture)

معماری اسپانیایی

معماری اسپانیا که از معماری کلاسیک[۱] اروپا، و سنّت‌های اسلامی متأثر بوده است.

معماری صدر مسیحیت (قرون ۵ـ۸م)(معماری صدر مسیحیت[۲]). ویزیگوت‌ها[۳] در ۴۱۵م اسپانیا را اشغال کردند و بعدها به آیین مسیح گرویدند. کلیساهای کوچک آنان، که معدودی از آنها باقی مانده است، از معماری رومی مایه میگیرد، و شباهتهایی با شیوۀ رومانسک (رومی‌وار)[۴] آغازین فرانسوی دارد. نمونههای گزیدۀ آن عبارتاند از سان خوان دِ بانوس[۵] (۶۶۱م) و سن پدرو دِ ناوه[۶] (ح قرن ۷م).

معماری اسلامی (قرون ۸ـ۱۵م). مسلمانان در ۷۱۱م به اسپانیا حمله کردند و بخش عمدۀ این کشور را به اشغال خود درآوردند. ساخت مسجد جامع[۷] کوردووا (قرطبه)[۸] ـ تالاری بسیار وسیع و مستطیل با ستونهای متعدد ـ در ۷۸۶م آغاز شد و بیش از ۲۰۰ سال به طول انجامید. معماری اسپانیا در سایر نواحیِ تحت اشغال مسلمانان، براساس شرایط محیطی تکامل یافت، که نوعی سبک تزیینی ظریف و خاص، از مشخصات آن بود. در کاخهای آلکاسار (القصر)[۹]، در سویل[۱۰] (۱۳۵۰ـ۱۳۶۹م)؛ و الحمراء[۱۱]، در گرانادا (غرناطه)[۱۲]، که بیشتر آن در سال‌های ۱۲۴۸ـ۱۳۵۴ بنا شد، گنجینهای از باغآبها، حیاطها، کاشیکاریهای رنگارنگ، و مقرنس[۱۳]های ظریف و پیچیده بهکار رفته است.

معماری رومانسک (رومیوار) (قرون ۱۱ و ۱۲م). بنای کلیساهای رومانسک از قرن ۱۱م در کاتالونیا[۱۴] آغاز شد و در طول مسیرهای زائرانی که از فرانسه میآمدند، توسعه یافت. کلیسای جامع سانتیاگو دِ کومپوستلا[۱۵] (شروع ساخت در ۱۰۷۵م)، نمونۀ شاخص این معماری است که سقفی متشکل از تاقهای استوانهای دارد، و رواق عظیم پورتیکو دِ لا گلوریا[۱۶] از بخشهای مهم آن است.

معماری گوتیک (قرن ۱۳ـ۱۶م). در قرن ۱۲م، سیسترسیان[۱۷] سبک گوتیک[۱۸] را به اسپانیا آوردند؛ در قرن بعد، سبک کلیساهای گوتیک شمال فرانسه اقتباس شد که کلیسای جامع بورگوس[۱۹] (آغاز بنا در ۱۲۲۱م) از آن جمله است. گونۀ کاتالونیایی سبک گوتیک از سایر انواع آن متمایز است، و شبستان‌[۲۰]های وسیع ازجمله در کلیسای سانتا ماریا[۲۱]، در بارسلون (آغاز بنا در ۱۲۹۸م)، از ویژگیهای آن بهشمار میرود. کلیساهای جامع بعدی، ازجمله کلیسای جامع سویل (آغاز بنا در ۱۴۰۲م)، با بهکارگیری طاقهای تویزهدار[۲۲]، از معماری آلمانی نشان دارند؛ اما این تأثیر، با استفاده از پلانهای همکف منحصربهفردی که بیشتر ملهم از معماری اسلامی است، کمرنگ شده است.

معماری رنسانس (قرن ۱۶م). رنسانس[۲۳] ایتالیایی در قرن ۱۶م به اسپانیا راه یافت، اسکوریال[۲۴] (آغاز ساخت در ۱۵۶۳) که از برجستهترین نمونههای رنسانس متعالی[۲۵] بهشمار میرود، دربرگیرندۀ کاخ عظیم، صومعه و کلیسایی است که برای فیلیپ دوم[۲۶] ساخته شد و بخش عمدۀ آن را خوان دِ اِرّرا[۲۷] (۱۵۳۰ـ۱۵۹۷) طراحی کرد. این بنا از بیشتر بناهای دیگری که بهسبک معماری رنسانس در اسپانیا ساخته شد، بیپیرایه‌‌تر است. تزیینات بسیار در شیوهای موسوم به پلاترسک[۲۸] ویژگی مشترک دیگر بناهاست، ازجمله نمای دانشگاه سالامانکا[۲۹] (۱۵۱۴).

معماری باروک (قرون ۱۷ و ۱۸م). تمایل به تزیین سطوح، که بازتاب دوران حکومت مسلمانان بود، در نسخۀ اسپانیاییِ باروک[۳۰] در قرن ۱۷م، از نو پدیدار شد؛ این سبک معماری چوریگراوار[۳۱] نام گرفت، و جبهۀ غربی کلیسای جامع سانتیاگو دِ کومپوستلا (آغاز ساخت در ۱۷۳۸)، نمونۀ گزیدهای از آن است. خوزه بنیتو دِ چوریگرا[۳۲] و نارسیسو تومه[۳۳] (فعال در ۱۷۱۵ـ۱۷۴۲) هر دو به این سبک کار میکردند.

معماری نئوکلاسیک (قرن ۱۸م). در نیمۀ دوم قرن ۱۸، نئوکلاسی‌سیسم[۳۴] بیپیرایهای در اسپانیا پا گرفت که در بناهایی همچون رواق کلیسای جامع پامپلونا[۳۵] (۱۷۸۳)، کار ونتورا رودریگس[۳۶] (۱۷۱۷ـ۱۷۸۳)، تجلّی یافته است.

معماری آرنووُ (اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰). با صنعتیشدن ناحیۀ کاتالونیا، معماری متمایز اواخر قرن ۱۹ اسپانیا شکل گرفت، که گونهای از آرنووُ[۳۷]، موسوم به مدرنیسمو[۳۸]، بود. این سبک که تا حدی با رشد ملیگرایی در کاتالونیا همسو بود، بیشتر در کارهای لویس دومنِک ای مونتانر[۳۹] (۱۸۵۰ـ۱۹۲۳)، سازندۀ پالائو دِ لا موزیکا کاتالانا[۴۰] (۱۹۰۵ـ۱۹۰۸)، و کارهای آنتونیو گائودی[۴۱]، سازندۀ کلیسای تبار مقدس[۴۲] (آغاز بنا در ۱۸۸۳)، و کاسا میلا[۴۳] (۱۹۰۵ـ۱۹۱۰)، هر دو در بارسلون، انعکاس یافت.

معماری قرن ۲۰. در دوران حکومت فرانکو، اسپانیا روابط اروپایی خود را تقلیل داد، و به سطحی شهرستانی تنزل پیدا کرد؛ این عقبگرد، در معماری آن بازتاب یافت. پس از اعادۀ دموکراسی، طراحان متعددی با شهرتی بینالمللی در اسپانیا پدیدار شدند، که ازجمله عبارتاند از ریکاردو بوفیل[۴۴] که بهسبک نئوکلاسیک کار میکرد و اکنون بیشتر در فرانسه فعالیت دارد، او منطقۀ آنتیگونه[۴۵] را در مونپلیه[۴۶] (۱۹۹۲) احداث کرد؛ سانتیاگو کالاتراوا[۴۷]، مهندس و معمار؛ رافائل مونئو[۴۸] (۱۹۳۷ـ )، معمار موزۀ باستانشناسی[۴۹] در مِریدا[۵۰] (۱۹۸۶).

 


  1. classical
  2. early Christian
  3. Visigoths
  4. Romanesque
  5. San Juan de Banos
  6. San Pedro de Nave
  7. Great Mosque
  8. Cordoba
  9. Alcázar
  10. Seville
  11. Alhambra
  12. Granada
  13. stalactite
  14. Cataluña
  15. Santiago de Compostela
  16. Pórtico de la Gloria
  17. Cistercian
  18. Gothic
  19. Burgos Cathedral
  20. nave
  21. Sta Maria
  22. rib-vaulting
  23. Renaissance
  24. Escorial
  25. High Renaissance
  26. Phillip II
  27. Juan de Herrera
  28. Plateresque
  29. Salamanca University
  30. baroque
  31. Churrigueresque
  32. José Benito de Churriguera
  33. Narciso Tomè
  34. neoclassicism
  35. Pamplona Cathedral
  36. Ventura Rodríguez
  37. art nouveau
  38. modernismo
  39. Lluis Doménech i Montaner
  40. Palau de la Música Catalana
  41. Antonio Gaudí
  42. Church of the Holly Family
  43. Casa Milá
  44. Ricardo Bofill
  45. Antigone
  46. Montpellier
  47. Santiago Calatrava
  48. Rafael Moneo
  49. Museum of Archaeology
  50. Mérida