الل

اَلِل (allele)

یکی از دو یا چند شکل متفاوت ژن در یک جایگاه (لوکوس) معین، روی یک کروموزوم. الل‌ها براثر تفاوت در توالی دی‌اِن‌اِی پدید می‌آیند. بهترین راه توصیف الل ذکر مثال است. ژنی که در انسان‌‌ها رنگ چشم را کنترل می‌کند ممکن است دو شکل متفاوت داشته باشد: یک الل برای ایجاد رنگ چشم آبی، و الل دیگر برای تولید رنگ چشم قهوه‌ای. در گیاهی که به دو شکل بلند و کوتاه دیده می‌شود، ممکن است یک الل گیاهان بلند و الل دیگر گیاهان کوتاه پدید آورد. ژن‌های جداگانه‌ای که یک جفت الل را می‌سازند، در طول کروموزوم جایگاه دقیقاً یکسانی دارند. موجوداتی با دو مجموعۀ کروموزومی (دیپلوئیدها)، مانند جانوران و گیاهان، کروموزوم‌هایی دارند که درون هستۀ هر یاختۀ جفت‌های شبیه هم یافت می‌شوند. اگر دو الل یکسان باشند، آن موجود دارای خصوصیت خالص است، امّا اگر دو کروموزوم شبیه هم الل‌های متفاوتی داشته باشند، موجود را ناخالص می‌نامند. شکل ظاهری موجود ناخالص ممکن است فقط با یک الل تعیین شود. اللی که فنوتیپ را تعیین می‌کند تجلی بارز دارد و نسبت به الل‌های دیگر غالب است. تجّلی (بیان) الل دیگر در این حالت نهفته است.

 

---