ایلخان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

(یا: ایلخانی) واژه‌ای‌ ترکی‌ به‌ معنای‌ «رئیس ایل‌ یا قوم» و به قولی خانِ تابع، لقب‌ سلاطین‌ مغولی‌ ایران‌. این‌ لقب‌ را هولاکوخان‌ دربارۀ دولت‌ خویش‌ به‌کار می‌برد‌ و پس‌ از وی،‌ جانشینانش‌ استفاده‌ می‌کردند. اگرچه‌ هر دو بخش‌ واژۀ‌ مرکّب‌ ایلخان‌ ترکی‌ است‌ و هر دو بخش‌ آن‌ به‌ زبان‌ مغولی‌ نیز درآمده است‌، به‌صورت‌ مرکّب‌ در هیچ‌یک‌ از آن‌ دو زبان‌ پیشینه‌ای‌ ندارد و بی‌گمان‌ از زبان‌ فارسی‌ به‌ آن‌ دو راه‌ یافته‌ است‌. ایلخان‌ در ترکی‌ کاربردی فراوان‌ و در مغولی‌ کاربردی اندک‌ داشته است‌.

پس‌ از مغولان،‌ واژۀ‌ ایلخان‌ در دوره‌های‌ صفویه‌ و قاجاریه به‌ رؤسای‌ ایل‌های‌ بزرگ‌، مانند لر و بختیاری‌، اطلاق می‌شده‌ است‌. نیز ← ایلخانان