بار، ماری لولین (۱۹۰۸ـ۱۹۹۵)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

بار، ماری لِوِلین (۱۹۰۸ـ۱۹۹۵)(Barr, Murray Llewellyn)

بار، ماري لِوِلين

کـالبـدشناس و متـخصص ژنتیک کانادایی. در زمینۀ نقایص دستگاه تولیدمثل انسان تحقیق، و روش‌های تشخیص نقایص کروموزومی را ساده‌تر کرد. بار در بلمانت[۱]، واقع در ‌اونتاریو[۲]، زاده شد. در دانشگاه اونـتاریوی غـربی[۳] درس خواند و همۀ دورۀ فعالیت دانشگاهی‌اش را در آن‌جا سپری کرد. در ۱۹۴۹، مشاهده کرد که در هستۀ یاخته‌های عصبی زنان توده‌ای از کروماتین یافت می‌شود. کروماتین[۴] نوکلئوپروتئینِ[۵] کروموزوم‌ها است که با رنگ‌های بازی به‌خوبی رنگ می‌گیرد. این توده در یاخته‌های عصبی مردان مشاهده نشد. او کشف کرد که این تفاوت بین یاخته‌های دو جنس در بیشتر پستانداران وجود دارد. به دنبال تحقیقات بار، مشخص شد که کروماتین جنسی[۶]، که جسم بار[۷] نامیده می‌شود، یکی از دو کروموزوم ایکسِ[۸] یاخته‌های جنس ماده است. این کروموزوم از سایر کروموزوم‌ها متراکم‌تر و از نظر وراثتی غیرفعال است. دیگر کروموزوم ایکسِ جنس ماده تراکم کمتری دارد و در یاخته‌های در حال استراحتِ وراثتی فعّال است. کروماتین جنسی رنگ‌آمیزی شده به استفاده از نوعی روش تشخیصی و تحقیقاتی منجر شد که برای بیماران دارای نقایص تکاملی دستگاه تولیدمثل بسیار کاربرد دارد. بار و همکارانش روشی برای نمونه‌‌برداری از مخاط دهان نیز ابداع کردند. در این روش، وسیلۀ نمونه‌برداری را به پوشش دهان بیمار (حفرۀ دهانی)‌ می‌مالند و یاخته‌های به‌دست‌آمده را از نظر نقایص کروموزومی بررسی می‌کنند. امروز از این آزمایش به‌وفور برای غربالگری بیماران،‌ ازجمله نوزادان، استفاده می‌‌کنند.

 


  1. Belmont
  2. Ontario
  3. Western Ontario University
  4. chromatin
  5. nucleoprotein
  6. sex chromatin
  7. Barr body
  8. X-chromosome