برادلی، جیمز (۱۶۹۳ـ۱۷۶۲)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

بِرادْلی، جِیمز (۱۶۹۳ـ۱۷۶۲)(Bradley, James)

اخترشناس انگلیسی. در ۱۷۲۸ اَبیراهی نور ستاره[۱] را کشف، و‌ با توجه به مقدار اَبیراهی در مواضع ستاره‌ها، سرعت نور را محاسبه کرد. در ۱۷۴۸، کشف رقص محوری (تغییر میل محور زمین) را اعلام کرد. در شربورن[۲]، واقع در دورسِت[۳]، زاده شد و در آکسفورد الهیات[۴] خواند. علاقۀ شدید او به اخترشناسی موجب کناره‌گیریش از روحانیت و روی‌آوردن به اخترشناسی در آکسفورد شد (۱۷۲۱). در ۱۷۴۲، سومین اخترشناس سلطنتی شد و تا هنگام مرگ در این مقام باقی ماند. برای نوسازی رصدخانه و روش‌های گرینویچ تلاش کرد و برنامه‌های گسترده و دقیقی را برای رصد ستاره‌ها به‌اجرا درآورد. تعیین اختلاف‌منظر[۵] ستاره‌ها آرزوی بسیاری از اخترشناسان روزگار او بود، زیرا این امر فرضیۀ کُپرنیک[۶] در زمینۀ حرکت زمین برگرد خورشید را اثبات می‌کرد. تغییر مکانی که برادلی یافت هم بسیار زیاد بود، و هم جهت غیرمنتظره‌ای داشت. سرانجام پی برد که این تغییر مکان صرفاً نتیجۀ مشاهدۀ جسمی ثابت از دیدگاه جسمی متحرک، یعنی زمین، است و این اثر را «ابیراهی نور[۷]» نامید. این کشف به برادلی امکان داد که فهرست‌نامه‌های دقیق‌تری دربارۀ مواضع ستاره‌ها تهیه کند، اما دریافت که مشاهداتش از فواصل ستاره‌ها هنوز هم متغیر است. او توزیع این تغییرات را بررسی کرد و نتیجه گرفت که این تغییرات حاصل نوسان محور زمین، و ناشی از برهم‌کنش گرانشی بین ماه و برآمدگی استوایی زمین است، به‌نحوی که مدار ماه گاهی در بالای دایرة‌البروج[۸]، و گاه در پایین آن قرار می‌گیرد. برادلی این پدیده را «رقص محوری (ناوش)[۹]» نامید.

 


  1. aberration of starlight
  2. Sherborne
  3. Dorset
  4. theology
  5. parallax
  6. Copernicus
  7. aberration of light
  8. ecliptic
  9. nutation