بنیاد مستضعفان
بنیاد مستضعفان
نهادی اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران، تأسیس‌شده در چهاردهم اسفند ۱۳۵۷ش پیرو فرمان امام خمینی (ره) و زیر نظر هیئت منتخب از سوی امام. این نهاد در سوم مرداد ۱۳۵۸ در ادارۀ کل ثبت شرکت‌ها به‌صورت غیرانتفاعی و دارای تابعیت ایرانی ثبت شد. در سوم آذر ۱۳۶۷ با صدور فرمانی از سوی امام خمینی (ره) خطاب به نخست‌وزیر، نام بنیاد مستضعفان به بنیاد جانبازان تغییر یافت و سپس با حکم آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در پانزدهم شهریور ۱۳۶۸ نام این نهاد به بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی تغییر کرد. در ششم خرداد ۱۳۸۳ با موافقت آیت‌الله خامنه‌ای، مأموریت و سازمان امور جانبازان درپی ایجاد تشکیلات جدید با عنوان بنیاد شهید و امور ایثارگران به آن نهاد انتقال یافت. این بنیاد دارای مؤسسات و سازمان‌های متعددی از این قبیل است. سازمان کشاورزی و دامپروری؛ سازمان صنایع غذایی و آشامیدنی؛ سازمان صنایع و معادن؛ سازمان حمل‌ونقل بازرگانی؛ سازمان عمران و مسکن؛ سازمان سیاحتی و مراکز تفریحی؛ سازمان اموال و املاک؛ مؤسسه مالی و اعتباری بنیاد؛ بنیاد علوی. هریک از این سازمان‌ها در حوزۀ مالی وسیعی فعالیت می‌کند و می‌توان گفت پس از نهاد دولت، از مهم‌ترین و قدرتمندترین نهادهای اقتصادی کشور است. بنیاد مستضعفان زیر نظر ولی فقیه است و رئیس آن با حکم رهبری تعیین می‌شود یا تغییر می‌کند. ادارات، املاک، کارخانه‌ها و دارایی‌های مصادره‌شده در دورۀ انقلاب در اختیار بنیاد مستضعفان بوده است و سود حاصله نیز از طریق برنامه‌های آن به گردش درمی‌آید. محسن رفیق‌دوست معروف‌ترین رئیس این بنیاد بود، که نقشی اساسی در شکل‌دهی و فعالیت‌های اقتصادی آن ایفا کرد و مدتی طولانی این سِمت را بر عهده داشت.