بوتسوانا

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
بوتسوانا
نام فارسی بوتْسوانا
نام لاتین Botswana
نظام سیاسی جمهوری چند‌حزبی با یک مجلس قانون‌گذاری
نام پیشین بچوانالند
جمعیت  ۱,۸۰۰,۰۹۸نفر
موقعیت  افریقای جنوبی
پایتخت گابُرون
تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع)  ۳.۱ 
شهرهای اصلی گابرون، فرانسیس‌تاون، سِلِبی‌ پیکوئه، موله‌پولوله و لوباتسه
زبان  ستسوانا و انگلیسی
گروه‌های قومی تسوانا
مساحت (کیلومتر مربع) ۵۸۱,۷۳۰

بوتْسوانا (Botswana)

يادبود بنيان‌گذاران استقلال بوتسوانا

(نام سابق: بچوانالند[۱]) موقعیت. در افریقای جنوبی قرار دارد و از شمال به زامبیا، از شرق به زیمبابوه، از جنوب شرقی و جنوب به جمهوری افریقای جنوبی، و از غرب به نامیبیا محدود می‌شود. این کشور ۵۸۱,۷۳۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و پایتخت آن شهر گابُرون[۲] است.

سیمای طبیعی. بوتسوانا، که بخشی از فلات افریقای جنوبی است، از هر سو در خشکی محصور شده و نواحی غربی آن را بخش وسیعی از صحرای کالاهاری[۳] تشکیل داده است. نواحی شرقی را علفزارهای ساوانایی فرا‌گرفته و رود مولوپو[۴] و رود لیمپوپو[۵] در جنوب، این کشور را از جمهوری افریقای جنوبی جدا کرده‌اند. رودخانۀ زامبزی[۶] و رود شاشی[۷] نیز بخشی از مرزهای این کشور با زامبیا و زیمبابوه را تشکیل داده‌اند. رودخانۀ اوکاوانگو[۸]، که از کشور آنگولا سرچشمه می‌گیرد، پس از گذشتن از نامیبیا از گوشۀ شمال غربی به این کشور وارد می‌شود و پس از تشکیل دلتایی وسیع به حوضۀ اوکاوانگو وارد می‌شود و گاه در فصل‌های پرباران به دریاچۀ دو[۹]، در نواحی مرکزی کشور می‌ریزد. نواحی شرقی آن را ارتفاعات متعددی فرا‌گرفته است که به‌سبب اقلیم معتدل و فراوانی نسبی آب در مقایسه با بخش‌های غربی و جنوبی شهرها و آبادی‌های بیشتری دارد. بلندترین نقطۀ کشور، کوه تسودیلو[۱۰] با ارتفاع ۱,۳۷۵ متر، در همین ناحیه و در گوشه شمال ‌غربی کشور جای دارد. بوتسوانا به دَه استان تقسیم شده است و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از گابرون فرانسیس‌تاون[۱۱]، سِلِبی‌ پیکوئه[۱۲]، موله‌پولوله[۱۳]، و لوباتسه[۱۴]. اقلیم بوتسوانا از نیمه‌خشک[۱۵] و گرم در غرب تا نیمه‌معتدل و نسبتاً مرطوب در شرق متغیر است؛ فصل تابستانِ بسیار گرم آن از مهر تا اسفند به درازا می‌کشد و بارندگی‌های آن پراکنده و پیش‌بینی‌ناپذیر است. نواحی جنوبی آن خشک و کم‌باران است و خشکسالی‌های آن گاه تا چند سال طول می‌کشد. روزهای زمستانی این کشور گرم و شب‌های آن سرد و گاه یخبندان است و وزش بادهای شمال شرقی موجب اعتدال نسبی هوای بسیار گرم تابستان می‌شود. میانگین دمای شهر گابرون در دی‌ ماه ۲۶.۱ درجۀ سانتی‌گراد در تیرماه ۱۲.۸ درجۀ سانتی‌گراد و میانگین بارندگی سالانه آن تقریباً ۵۴۰ میلی‌متر است.

اقتصاد. دامداری نقش مهمی در اقتصاد بوتسوانا دارد و بیشتر فرآورده‌های آن صادراتی‌اند. بیشتر کشتزارها و مزارع این کشور نیازهای داخلی را تأمین می‌کنند و بادام‌زمینی، تخم گل آفتابگردان، ذرت، نیشکر، پنبه‌دانه، برنج، و سیب‌زمینی مهم‌ترین فرآورده‌های کشاورزی آن را تشکیل می‌دهند. الماس، مس، و نیکل مهم‌ترین منابع زیرزمینی و جزو اقلام مهم صادراتی این کشورند و بهره‌برداری از آن‌ها در اختیار جمهوری افریقای جنوبی است. بوتسوانا از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان الماس جهان است؛ ارزش صادراتی آن تقریباً به ۲میلیارد دلار و وزن آن تقریباً به ۲۱,۵۰۰,۰۰۰ قیراط می‌رسد. این کشور منابع نفت و گاز ندارد و زغال‌سنگ آن عمدتاً در تولید نیروی الکتریسیته به‌کار می‌رود. مساحت جنگل‌های بوتسوانا به ۱۳۹هزار کیلومتر مربع بالغ می‌شود و محصول چوب ‌گِرد آن ۱.۷میلیون متر مکعب در سال است. فعالیت این کشور در زمینۀ شیلات منحصر به آب‌های داخلی است و از حدود ۲هزار تن در سال تجاوز نمی‌کند. فعالیت‌های صنعتی در بوتسوانا عمدتاً بر تولید منسوجات، کفش، صابون، شکر، روغن خوراکی، سیگار متمرکز است.

حکومت و سیاست. کشور بوتسوانا با نظام جمهوری چند‌حزبی و یک مجلس قانون‌گذاری اداره می‌شود. رئیس‌جمهور کشور، در رأس امور قرار دارد و دارای مسئولیت اجرایی است و با آرای اکثریت مجلس شورای ملی برای مدت پنج سال انتخاب می‌شود که گزینش و سرپرستی هیئت دولت برعهدۀ اوست. مجلس شورای ملی این کشور ۴۷ عضو دارد که مردم هر پنج سال یک‌بار آنان را برمی‌گزینند.مردم و تاریخ. جمعیت بوتسوانا حدود ۱,۸۰۰,۰۹۸نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۳.۱ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. ۹۵ درصد از جمعیت کشور مزبور را تسوانا[۱۶]ها تشکیل می‌دهند و ۴۹ درصدشان از باورهای مذهبی قبیله‌ای پیروی می‌کنند. زبان رسمی آنان ستسوانا[۱۷] و انگلیسی است و ۵۱.۵ درصد آنان شهرنشین‌اند؛ میانگین امید به زندگی در این کشور ۶۳ سال است و ۷۶.۵ درصد از جمعیت آن کشور باسوادند. تسواناها (باتسواناها) ساکنان اولیه این سرزمین بوده‌اند. بوئرها[۱۸]، که از تبار هلندیان مقیم افریقای جنوبی بودند، در ۱۸۳۵ به قصد یافتن طلا به نواحی جنوبی این کشور وارد شدند و همین امر بهانه‌ای شد که انگلیسی‌ها پا در میدان رقابت بگذارند و مقدمات استعمار سرزمین مزبور را فراهم کنند. در ۱۸۸۴ سیسیل رودس، عامل معروف استعمار انگلستان، به این سرزمین وارد شد و در ۱۸۹۹ مقدمات تحت‌الحمایگی کشور مزبور را با نام بچوانالند، فراهم کرد. تلاشی که ملّیون و استقلال‌طلبان بوتسوانایی از ۱۹۶۰ آغاز کرده بودند، در ۳۰ سپتامبر ۱۹۶۶ به ثمر نشست و این کشور با نام بوتسوانا به استقلال کامل دست یافت.

 


  1. Bechuanaland
  2. Gaborone
  3. Kalahari
  4. Molopo
  5. Limpopo
  6. Zambezi
  7. Shashi
  8. Okavango
  9. Dow
  10. Tsodilo s
  11. Francistown
  12. Selebi Phikwe
  13. Molepolole
  14. Lobatse
  15. semi-arid
  16. Tswana
  17. Setswana
  18. Boer