تشخص

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تشخّص
اصطلاح فلسفی، نحوۀ وجود خاص هر موجود. ملاصدرا با تحلیل اصالت وجود، به تبعیت از فارابی، بر این باور است که تشخص هر موجود عین وجود آن و از امور حقیقی است. بنابراین، تشخص، وصف نفسی ماهیت و مانع از اعتبار کلیت در آن است. با دقت در حقیقت تشخص در می‌یابیم که تشخص هر موجود همراه سلسله عوارضی جهت تشخص فردی آن در خارج است و این عوارض به ‌نام عوارض شخصیه خوانده می‌شود. اعتبار تشخص در یک شیء همواره با چهار حالت همراه است: ۱. تشخص عین ذات شیء است، همچون خداوند؛ ۲. تشخص زائد بر شیء و محتاج به فاعل است، همچون عقول؛ ۳. تشخص زائد بر شیء و محتاج به قابل و فاعل است، همچون افلاک؛ ۴. تشخص زائد بر شی و محتاج به فاعل و قابل و عوارض خاص است، همچون موالید سه‌گانه.