توپ

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

توپ (cannon)

توپ

جنگ‌افزاری سنگین و آتشین که بر روی وسیلۀ کِشندۀ متحرک یا سکویی ثابت نصب می‌شود و با پرتاب گلوله‌های حاوی مواد منفجرۀ مخرب، دشمن ‌و استحکامات او را هدف می‌گیرد. اساس توپ، لولۀ ضخیم و بلندی است که از فلزات و آلیاژهای محکم و مقاوم ساخته می‌شود و درون لوله شیارهای مارپیچ باریکی به نام خان دارد که به گلولۀ شلیک‌شده سرعت، و دقت نشانه‌گیری بیشتر می‌دهد. اختراع توپ را عموماً به راهب آلمانی برتولت شوارتز (اوایل قرن ۱۴م) نسبت می‌دهند. در توپ‌های اولیه از باروت برای پرتاب سنگ یا گلوله‌های فلزی استفاده می‌شد. این سلاح را از دهانۀ لوله پر می‌کردند (توپ سرپُر) و با هر شلیک عقب می‌نشست (لگدزنی) و احتمال انفجار آن نیز می‌رفت. پیشرفت فنون ذوب فلزات در اواخر قرن ۱۹ توپ را به‌صورت مهم‌ترین سلاح نظامی درآورد و سبب تغییر تاکتیک‌های جنگی شد. توپ‌های اولیه ثابت بودند و نخستین‌بار فرانسوی‌ها در قرن ۱۵ از توپ چرخ‌دار استفاده کردند. در قرن ۱۹ از تمرکز آتش توپخانه برای درهم‌شکستن دفاع دشمن بهره گرفته شد. با اختراع تانک، توپخانه قابلیت تحرک بسیار پیدا کرد. در جنگ‌های کره و ویتنام توپخانه با مهمات ضد زرهی و ضد نفر پشتیبان نیروی زمینی بود. امروزه به‌منظور انهدام تانک‌ها و نفرات دشمن از گلوله‌های هدایت‌شوندۀ لیزری و برای نابودی سربازان متمرکز در فاصلۀ نزدیک از کلاهک‌های موسوم به کندوی زنبور استفاده می‌شود. این کلاهک‌ها با صدها قطعۀ فلزی نوک‌تیز پر‌می‌شوند. در توپ‌های بسیار پیشرفتۀ امروزی با استفاده از رایانه به توپ‌های متحرک امکان داده می‌شود که با شناسایی مواضع دشمن خودبه‌خود در میدان حرکت، توقف و شلیک کنند و به‌سرعت تغییر موضع دهند و از مهمات هوشمند استفاده برند. از انواع توپ در کشتی‌ها و هواپیما‌های جنگی نیز استفاده می‌شود.