جلبک ها

جُلبک‌ها (algae)

جُلبک‌ها

گروه بسیار متنوعی از گیاهان، دارای وسعتی از تک‌یاخته‌ایها تا علف‌های دریایی بزرگی با ساختارهای پیچیده. این گیاهان در آب شیرین، آب شور، و نیز در خاک‌های مرطوب زندگی می‌کنند و ریشه، ساقه، و برگ حقیقی ندارند. جلبک‌های دریایی با فتوسنتز و زدودن دی‌اکسید کربن از اتمسفر از گرم‌شدن کرۀ زمین جلوگیری می‌کنند. جلبک‌ها را قبلاً با باکتری‌ها و قارچ‌ها جزو شاخۀ ریسه‌داران طبقه‌بندی می‌کردند. طبقه‌بندی این گروه با افزایش آگاهی از تفاوت جلبک‌ها و ریسه‌داران، و تفاوت‌های گروهی جلبک‌ها تغییر کرد. امروزه، بسیاری از گیاه‌شناسان هریک از گروه‌های جلبک را در یک ردۀ مجزا قرار می‌دهند. جلبک‌ها را می‌توان به دوازده شاخه تقسیم کرد که اصولاً بر پایۀ رنگشان از هم متمایز می‌شوند. این شاخه‌ها عبارت‌اند از جلبک‌های سبز، معروف به شاخۀ کلروفیتا، در آب‌های شیرین یا خاک؛ خارا یا خبق‌ها از شاخۀ کاروفیتا؛ جلبک‌های طلایی‌قهوه‌ای از شاخۀ کریزوفیتا؛ جلبک‌های قهوه‌ای از شاخۀ فائوفیتا که عمدتاً دریایی و شامل اُشنه‌های دریاییاند. این جلبک‌ها متعلق به راسته جلبک‌های لامیناریا و خویشاوند آن به‌حساب می‌آیند و بزرگ‌ترین جلبک‌هایند؛ جلبک‌های قرمز از شاخۀ ردوفیتا که عمدتاً دریایی‌اند و غالباً به‌صورت انگل و رودستی روی سایر جلبک‌ها زندگی می‌کنند؛ دیاتومه‌ها از شاخۀ باسیلاریوفیتا؛ جلبک‌های زردسبز از شاخۀ گزانتوفیتا که غالباً در آب‌های شیرین زندگی می‌کنند یا خاک‌زی‌اند؛ و جلبک‌های سبزآبی از شاخۀ سیانوفیتا با ساختارهای یاخته‌ای ساده و فاقد هرگونه تولیدمثل جنسی که غالباً در آب‌های شیرین یا خاک یافت می‌شوند. چرخۀ زندگی جلبک‌ها بسیار متنوع است. برخی صرفاً با اندام‌های رویشی تکثیر می‌شوند و برخی دیگر دارای یک دورۀ هاپلوییدی طولانی و یک دورۀ دیپلوییدی بسیار کوتاه‌اند. برخی جلبک‌های پیشرفته نیز دورۀ هاپلوییدی کوتاهی، تقریباً به کوتاهی دورۀ هاپلوییدی گیاهان دانه‌دار، دارند.

---