جمال الدین اینجوی شیرازی، حسین ( ـ ۱۰۳۵ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

جَمال‌الدّین اینْجوی شیرازی، حسین ( ـ ۱۰۳۵ق)

دولتمرد و فرهنگ‌نویس ایرانی. از سادات‌ اینجوی شیراز بود. نیاهای او میرشاه محمود و میرشاه ابوتراب، در پادشاهی طهماسب صفوی اول، به‌ترتیب شیخ‌الاسلام و قاضی‌القضات ایران شدند. پدرش مشهور به شاه‌حسن در نیمۀ نخست قرن ۱۰ق به هند کوچید و در گجرات ساکن شد. جمالالدین ابتدا در خدمت شاهان دکن بود؛ سپس در ۹۹۴ به خدمت جلالالدین اکبر گورکانی پیوست و در شمار امرای او درآمد. بعد جهانگیر به او منصب پنجهزاری و خطاب عضدالدوله بخشید. جمالالدین با اینکه پیشۀ سپاهیگری داشت، کمابیش ۳۰ سال به پژوهش در واژههای فارسی و پهلوی پرداخت. در ۱۰۰۵ اکبرشاه به او فرمان داد کتابی در لغت فارسی فراهم آورد. جمالالدین نیز در ۱۰۱۷ تألیف آن را به‌پایان برد و به نام جهانگیر، پادشاه وقت، فرهنگ جهانگیری (لکنهو، ۱۲۹۳) نامید. در ۱۰۳۰ به فرمان جهانگیر از خدمات دولتی معاف شد و با راتبهای که از دستگاه گورکانیان میگرفت، آسوده زندگی میکرد.