جمع (موسیقی)
جمع (موسیقی)
از اصطلاحات موسیقی قدیم ایران پس از اسلام. مراغی در مقاصدالالحان آورده است: «جمع عبارت است از جماعت نغمات مختلفه و آن اگر ملایم باشد لحن گویند ... پس هر لحنی جمع باشد من غیر عکس». مفهوم عبارت بالا این است که جمع، تعد‌ادی از نت‌هاست که مطبوع واقع شوند و آهنگی خاص را به‌وجود آورند؛ بنابراین، هر آهنگ مطبوع را یک جمع می‌توان به‌شمار آورد. مراغی در جایی دیگر از همان کتاب آورده است: «و جمع نغمات که مشتمل بر بعد ذی‌الکلّ (فاصله اکتاو) باشد را دایره خوانند». از مفهوم جمع در کتاب رساله در موسیقی تألیف بنایی، چنین استنباط می‌شود که آهنگی یا لحنی را که یک در یک اکتاو نواخته شود جمع تام می‌گفته‌اند و اگر آهنگی دو اکتاو را شامل می‌شده (ذوالکل مرّتین) جمع تام کامل می‌خوانده‌اند. همچنین در برخی متن‌ها فاصلۀ تألیفِ میانِ بیش از دو نت را جمع می‌گفته‌اند.