جناح، محمدعلی (کراچی ۱۸۷۶ـ همان جا ۱۹۴۸)
جِناح، محمّدعلی (کراچی ۱۸۷۶ـ همان‌جا ۱۹۴۸)
| محمدعلی جناح | |
|---|---|
| زادروز |
کراچی ۱۸۷۶م |
| درگذشت | همان جا ۱۹۴۸م |
| ملیت | پاکستانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دریافت درجه لیسانس وکالت و حقوق از انگلستان (۱۸۹۶) |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
(معروف به: «قائد اعظم») بنیانگذار و نخستین حاکم (حک: ۱۹۴۷ـ۱۹۴۸) پاکستان. در ۱۶سالگی برای تحصیل در رشتۀ حقوق به انگلستان رفت. در ۱۸۹۶، لیسانس وکالت و حقوق گرفت و با بازگشت به کشور به شغل وکالت پرداخت. جناح فعالیت‌های سیاسی خود را در ۱۹۰۶، با منشیگری مخصوص رئیس حزب کنگرۀ هند شروع کرد. وی مخالف شیوه‌های گاندی در راه کسب استقلال بود و به همین سبب در ۱۹۱۰، از حزب کنگره و اتحادیۀ حکومت محلی استعفا کرد. در ۱۹۱۰، نمایندۀ مسلمانان بمبئی در مجلس قانون‌گذاری سلطنتی شد. در ۱۹۱۳، نایب‌السلطنۀ هند، عضویت وی را در مجلس مذکور تا سه سال دیگر تمدید کرد. او در این مدت، رئیس شعبۀ اتحادیۀ حکومت ملی هند در بمبئی بود و به‌عضویت جبهۀ اسلامی درآمد و پس از سه سال رئیس این جبهه شد. در ۱۹۱۶، جناح توافق‌نامۀ لکهنو را میان دو قوم هندو و مسلمان منعقد کرد که عاملی مهم برای وحدت مسلمانان و هندوها بود. در همین سال، و نیز در ۱۹۲۰، رئیس حزب مسلم لیگ شد. پس از تیره‌شدن روابط میان هندوها و مسلمانان، جناح در ۱۹۲۸، برنامه‌ای در چهارده ماده برای تضمین حقوق اقلیت‌های هند، به‌ویژه مسلمانان، ترتیب داد، ولی جواهر لعل نهرو به‌شدت این پیشنهاد را رد کرد. هنگامی که اقبال لاهوری، در کنفرانس ۱۹۳۰ الله‌آباد، تشکیل دولت اسلامی مستقل از هندوها را خواستار شد، وی همچنان از وحدت یک دولت حمایت می‌کرد ولی بعد از سخت‌گیری‌های هندوها، با نظر اقبال همراه شد. جناح از ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۴، در لندن به وکالت پرداخت، سپس به هند بازگشت و رهبر مسلمانان حزب مسلم لیگ شد. اقبال، سرانجام جناح را برای تأسیس یک کشور مستقل اسلامی در شمال غرب شبه‌قارۀ هند، متقاعد کرد. او در ۲۳ مارس ۱۹۴۰ در لاهور، تأسیس دولت پاکستان را برای مسلمانان خواستار شد و پس از تلاش‌های مجدانۀ وی، در ۱۴ اوت ۱۹۴۷ کشور پاکستان تأسیس شد و وی نیز به ریاست مجلس مؤسسان انتخاب شد.