جنگ های هوسی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

جنگ‌های هوسی (Hussite Wars)

یک سلسله جنگ‌هایی در قرن ۱۵، ناشی از ظهور هوسیان[۱] (پیروان یان هوس) در بوهم و موراوی[۲] (۱۴۱۹ـ۱۴۳۶م). این جنگ‌ها، جدال هوسیان و کلیسای کاتولیک، نبردی ملی بین چک‌ها[۳] و ژرمن‌ها[۴]، و مبارزه‌ای اجتماعی بین طبقات زمین‌دار و دهقان بود. با درگذشت ونسسلاس چهارم[۵] بوهمیایی (۱۴۱۹)، هوسیان در بوهم و موراوی اسلحه به‌دست گرفتند تا مانع ورود برادرش، امپراتور سیگیسموند[۶]، شوند که دشمن اصلی آنان بود. یان زیزکا[۷]، فرماندۀ نظامی هوسیان، سیگیسموند را بیرون راند (۱۴۲۰) و ارتش او را در کوتناهورا[۸] تارومار کرد (۱۴۲۲). بوهم از ۱۴۱۹ تا ۱۴۳۶ پادشاه واقعی نداشت، گرچه ویتوفت لیتوانیایی[۹] در ۱۴۲۱ به پادشاهی انتخاب شد و برادرزاده‌اش، سیگیسموند کوریبوت[۱۰]، را در مقام نایب‌السلطنه به بوهم فرستاد. کوریبوت تا ۱۴۲۷م فرمانروایی کرد و پس از مرگ زیزکا (۱۴۲۴م)، شکاف بین تندروها و میانه‌روهای هوسیان، تابوریان[۱۱] و اوتراکیان‌ها[۱۲]، عمیق‌تر شد. پروکوپیوس کبیر[۱۳] که یک تابوری بود فرماندۀ نظامی هوسیان شد، و ارتش هوسی به سیلزی[۱۴] و ساکس[۱۵] حمله برد (۱۴۲۵ـ۱۴۲۶) و نیروهای متحد هوسی تا فرانکونیا[۱۶] پیش رفتند (۱۴۲۹ـ۱۴۳۰). مذاکرات شورای بازل[۱۷]، از طریق دانشگاه پراگ[۱۸]، آغاز شد و در ۱۴۳۳ نمایندگان چک وارد بازل شدند. نتیجۀ مذاکرات آن بود که هوسیان میانه‌رو به کلیسای کاتولیک بازگشتند، ولی تابوریان قرارداد را نپذیرفتند، و جنگ بین اوتراکیان‌ها و تابوریان آغاز شد. در نبرد سرنوشت‌ساز لیپانی[۱۹] (۱۴۳۴) تابوریان قلع‌وقمع شدند و پروکوپیوس کشته شد. در شورایِ ییهالوا[۲۰] (۱۴۳۶)، قرارداد بازل تصویب و سیگیسموند پادشاه بوهم اعلام شد. درپی مرگ جانشین سیگیسموند (۱۴۳۹)، آلبرشت دوم رهبر اوتراکیان‌ شد و ژرژِ پودبرادی[۲۱] ابتدا با نام لادیسلاوس پنجم[۲۲] و از ۱۴۵۸م با عنوان پادشاه بر بوهم حکومت کرد. او فسخ قرارداد بازل را از سوی پاپ (۱۴۶۲) نپذیرفت و در ۱۴۶۶ از سلطنت خلع شد. نبرد جدیدی بین ژرژ و اصیل‌زادگان درگرفت، و در ۱۴۶۸، ماتیاس کوروینوس[۲۳] از مجارستان به بوهم حمله کرد. زمانی‌که صلح برقرار شد (۱۴۷۸م)، مدت‌ها از مرگ ژرژ می‌گذشت و عنصر مذهبی جنگ‌ها نیز از بین‌ رفته بود.



  1. Hussites
  2. Moravia
  3. Czechs
  4. Germans
  5. Wenceslas IV
  6. Sigismund
  7. Zizka
  8. Kunta Hora
  9. Witowt of Lithuania
  10. Sigismund Korybut
  11. Taborites
  12. Utraquists
  13. Procopius the Great
  14. Silesia
  15. Saxony
  16. Franconia
  17. Council of Basel
  18. University of Prague
  19. Lipany
  20. Jihlava
  21. George of Podebrady
  22. Ladislaus V
  23. Matthias Corvinus