خاکشیر
خاکشیر
گیاهان متعلق به جنس Sisymbrium از تیرۀ شب‌بویان (چلیپاییان)[۱]. این گیاهان، یک‌ساله‌اند و بیشتر دارای گل‌های زرد، گاهی سفید یا صورتی‌اند و میوۀ خورجین دارند. سابقاً از جوشاندۀ این گیاه، جهت رفع اسهال‌های ساده، اخلاط خونی، رفع ترشحات زنانه و به‌عنوان مدر در هنگام آب‌آوردگی انساج استفاده می‌شد. مصرف دانه آن نیز به‌عنوان تب‌بر، کرم‌کش و از بین‌برندۀ التهاب کلیه مرسوم بود. در ایران نیز از قدیم‌الایام از دانۀ این گیاه با نام خاکشیر یا خاکشی به‌عنوان خنکی و ملیّن به همراه آب سرد یا به‌صورت شربت استفاده می‌شد. این گیاه در غالب نواحی ایران می‌روید. خاکشیر ایرانی گیاهان متفاوتی از جنس Descurainia متعلق به همان تیره شب‌بویان هستند که اغلب به‌صورت علف هرز در کنار مزارع و اراضی رهاشده می‌روید. دانه‌های لعابدار این گیاه در طب سنتی ایران کاربرد دارد. خاکشیر تلخ، نیز به گیاهان متعلق به جنس Erysimum از همان تیره گفته می‌شود.
- ↑ Cruciferae