خوف و رجا

خَوف و رجا

(یا: بیم و امید) از ارزش‌های دینی و اخلاقی در اسلام. علمای اسلامی یادآور شده‌اند که ترس از خدا در واقع ترس از اعمال زشت خود است و از سوی خداوند هیچ شر و بدی متوجه بندگان نمی‌شود. آنچه موجب عذاب و گرفتاری برای انسان است محرومیت از فیض و کرامت او و نتیجۀ اعمال ناروای خود آدمی است و این، مایۀ بیم و هراس بنده از مقام خداوند عادل و حکیمی است که هرکس را به نتیجۀ اعمال خود می‌رساند. از سوی دیگر، خداوند صاحب بخشش و رحمت بی‌انتهاست و توبه و استغفار بندگان خود را می‌پذیرد و نه تنها از گناهان آنان درمی‌گذرد، زشتی‌های آن‌ها را مبدل به نیکی‌ها می‌کند. حسن ظنّ به پروردگار، که از دیگر ارزش‌های اسلامی است، ایجاب می‌کند که آدمی هرگز امید خود را به رحمت الهی از دست ندهد و همواره میان بیم و امید در نوسان روحی باشد. نه امیدِ تنها او را به تجرّی و ترک طاعت بکشاند، و نه خوفِ تنها او را به یأس از رحمت خدا و دست‌کشیدن از عبادت سوق دهد.