دبیس بن علی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

دُبَیْسِ‌ بن‌ علی‌ (۳۹۴ـ۴۷۴ق)

(ملقب به: نورالدوله) امیر حلّه (حک: ۴۰۸ـ۴۷۴ق) از سلسلۀ بنی مَزْیَد. از سوی‌ پدرش‌ به‌ ولیعهدی‌ و جانشینی‌ تعیین‌ شد. پس‌ از مرگ‌ پدر، به‌ امارت‌ حلّه‌ رسید. جایگاه‌ رفیعی‌ نزد خلفا و سلاطین‌ وقت‌ داشت‌ و همواره‌ مورد ستایش‌ بود. در سال‌های‌ ۴۰۸ تا ۴۲۵ق بارها با برادرانش‌ برای‌ حفظ حکومت درگیر جنگ شد. در ۴۳۲ق با غُزها جنگید و آن‌ها را تارومار کرد. چهار سال‌ بعد به خدمت با کالیجار دیلمی درآمد. پس‌ از مدتی،‌ به‌ دعوت‌ خلفای‌ فاطمی‌ مصر مبنی‌ بر جدایی‌ از عباسیان،‌ به‌ همراه‌ بساسیری‌، از دولت‌ عباسی‌ اعلام‌ استقلال‌ و سرپیچی‌ کرد و به‌ بغداد رفت (۴۵۰ق) و یک‌ سال‌ کامل‌ خطبه‌ به‌ نام‌ فاطمیان‌ شیعی‌ خواند، تا این‌که‌ طغرل‌ توانست‌ مجدداً بر بغداد چیره‌ شود. اگرچه‌ طغرل‌ سلجوقی، بساسیری‌ را به‌‌قتل‌ رساند، با دبیس‌ به‌ مدارا رفتار کرد. وی‌ پس از وفات‌ طغرل‌ (۴۵۵ق) به‌ بغداد بازگشت و مورد استقبال‌ مردم آن دیار قرار گرفت‌. شعرای‌ بسیاری،‌ ازجمله‌ مهیار دیلمی‌، وی‌ را ستوده‌اند.