دشت کویر

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

دشت کویر

بیابان وسیعی در مرکز شرقی ایران که بخش‌هایی از استان‌های سمنان، اصفهان، یزد، و خراسان رضوی، را شامل می‌شود. از دریاچۀ حوض‌سلطان در غرب آغاز می‌شود و تا غرب استان خراسان رضوی ادامه می‌یابد. مساحت این دشت ۹۷,۹۴۵ کیلومتر مربع، طول آن حدود ۶۷۵ کیلومتر، عرض آن از شمال به جنوب بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر، و ارتفاع پست‌ترین نقاط آن ۷۰۰ متر است. در بعضی نواحی آن گِل‌های سیاه‌رنگ مخلوط با نمک دیده می‌شود و گاه توفان‌های شدید، شن و ماسه‌های آن را به حرکت درمی‌آورد و تلماسه‌های عظیمی را تشکیل می‌دهد. در بارندگی‌های شدید، رودها و سیلاب‌های بزرگی به‌سوی آن روان و در نمکزارهای آن جمع می‌شوند و باتلاق‌های عظیم و خطرناکی را پدید می‌آورند. آب باتلاق‌های مزبور بر اثر تابش و حرارت آفتاب تبخیر می‌شود و نمکزارهای وسیعی را از خود به‌جای می‌گذارد. بارندگی‌های زمستانی آن نسبتاً زیاد است و درختچه‌ها و جنگل‌های مخصوص در بعضی از نواحی آن دیده می‌شود. برخی از شهرهای مهم آن عبارت‌اند از طبس، جندق، و بیابانک.