دنبلی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

دُنْبُلی

از طوایف بزرگ و قدیمی کُرد ناحیۀ خوی، ظاهراً از کردان نواحی وان و بخت در آناتولی. حکومت قلعه‌بای و بعضی نواحی حکاری با خوانین دنبلی بود. حاجی‌بیگ بن شیخ بهلول در حکومت شاه‌طهماسب به ایران رفت و از طرف او به حکومت ناحیۀ خوی منصوب شد. این حکومت با فراز و نشیب‌هایی از قرن ۱۰ تا ۱۳ق برقرار بود. پس از حملۀ اسکندر پاشا، میرمیران وان و خان‌محمد محمودی به خوی و قتل‌عام خانوادۀ حاجی‌بیگ، حکومت خوی به احمدبیگ بن شیخ بهلول واگذار شد. اما به‌سبب چرخش‌های مکرر طایفۀ دنبلی و خوانین آنان میان دولت‌های ایران و عثمانی، شاه‌طهماسب در فرصتی مناسب بسیاری از دنبلی‌ها را کشت و بقیه به دولت عثمانی پناه بردند و منصوربیگ بن محمد بن بهلول‌بیگ از طرف سلطان سلیمان قانونی، حاکم درۀ قطور، از توابع شهرستان خوی، شد. بسیاری از دنبلی‌ها در عهد شاه‌عباس دوباره به دولت ایران پیوستند و در جنگ با دولت عثمانی و همچنین با مخالفان دولت صفوی شرکت کردند. شهبازخان دنبلی، حاکم تبریز، مدتی از متحدان آزادخان افغان بود و سپس به فتحعلی‌خان افشار ارشلو، حاکم ارومیه، پیوست و سرانجام به‌اجبار مطیع کریم‌خان زند شد. خوانین دنبلی در فاصلۀ میان قتل نادرشاه (۱۱۶۰ق) تا قتل آقامحمدخان قاجار (۱۲۱۱ق) در تبریز حکومت کردند. ازجمله آنان حسین‌قلی‌خان دنبلی، حاکم خوی، در ۱۲۰۵ق از طرف آقامحمدخان قاجار حاکم تبریز شد.