دنده
دنده (rib)
(یا: استخوان پهلو) استخوانی بلند و معمولاً خمیده که در مهره‌داران[۱] از ستون مهره‌ها[۲] به‌صورت جانبی امتداد می‌یابد. اغلب ماهی‌ها[۳] و بسیاری از خزندگان[۴] در قسمت عمدۀ ستون مهره‌ها دارای استخوان دنده‌اند، اما در پستانداران[۵]، دنده‌ها فقط در ناحیۀ قفسۀ سینه وجود دارند. انسان دوازده جفت دنده دارد. دنده‌ها از قلب و شش‌ها محافظت می‌کنند و باعث تسهیل در انبساط و انقباض قفسۀ سینه می‌شوند. هر جفت از دنده‌ها در قسمت پشتی به یکی از مهره‌های ستون مهره متصل می‌شود. قسمت جلوی هفت جفت دندۀ بالایی، دنده‌های حقیقی[۶] یا دنده‌های مهره‌ای ـ جناغی[۷]، با غضروف[۸] مستقیماً به استخوان سینه[۹] (جناغ[۱۰]) و سه جفت دندۀ بعدی، دنده‌های کاذب[۱۱] یا مهره‌ای ـ دنده‌ای[۱۲]، با غضروف به انتهای دندۀ بالایی متصل‌اند. دو جفت دندۀ آخر، دنده‌های آزاد[۱۳]، در بخش جلو به‌جایی متصل نیستند. پردۀ حجاب حاجز (دیافراگم)[۱۴] و عضلات بین دنده‌ای مجاور مسئول حرکاتی تنفسی‌اند که شش‌ها را از هوا پر می‌کند.