دیوان غربی ـ شرقی
دیوانِ غربی ـ شرقی (West-ostlicher Divan)
مجموعۀ اشعار یوهان ولفگانگ فون گوته، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۸۲۷. چنانکه گوته خود در مقدمه اشاره کرده است، پس از خواندن ترجمۀ هامر پورگشتال از دیوان حافظ به فکر سرودن اشعار این مجموعه افتاد. شاعر برای سرودنِ اشعار این مجموعه و برای آنکه روح شرقی را بهکمال دریابد، از راهنماییهای شرقشناسان نیز بهره برد. بهرغم آنکه این دیوان دربردارندۀ اشعارِ دورۀ کهنسالی شاعر است، لطف و لطافت شاعرانۀ آن به هیچ رو پیرانه بهنظر نمیرسد. بیانِ آن قسم سخنانی که کمتر شاعری توانسته در اوج خلاقیت شاعرانه از عهدۀ بیان آنها برآید، به دیوان غربی ـ شرقی کیفیتی بدیع و اصیل بخشیده و آن را در شمار شاهکارهای بیمانند ادبیات جهان درآورده است. جریان پرشتاب و در عین حال باوقار حیات، حکایت از فرزانگی و حکمتی سرشار میکند. لذتپرستی این شاعر بزرگ، که پیرانهسر به سراغش آمده، با نگاهی زلال درآمیخته است؛ چنانکه هرگز به ذهن خواننده خطور نمیکند که این لذتپرستی تصنعی است.