راست کوک

راست‌کوک

اصطلاحی در موسیقی ایرانی و در مقابل چپ‌کوک، برای تمایز محدودۀ صدای زن و مرد. این واژه برای اجرای آهنگ در مایه‌ای به‌کار می‌رود که خاصِ صدای آقایان است. همچنین مایه‌هایی را گویند که خوانندۀ مرد بتواند از درآمد تا اوج را در جای خودش بخواند. در گذشته ساز متداول تار بوده است و برخی نوازندگان در هنگام همراهی با خوانندۀ مرد به‌جای تغییر مایه با چرخاندن گوشی‌های تار به سمت راست‌، کوکِ ساز را پایین می‌آوردند، از این‌رو به آن راست‌کوک گفته‌اند. اغلب در دستگاه‌های اصلی مانند ماهور، چهارگاه، و شور فاصلۀ پنجم، راست‌کوک را از لحاظ مایه می‌توان درآمد چپ‌کوک محسوب کرد. مثلاً، دلکش ماهور sol که راست‌کوک به‌حساب می‌آید روی نت re واقع می‌شود که مایۀ شروع درآمد ماهور چپ‌کوک می‌تواند باشد، یعنی ماهور re.