رسالات پهلوی در آیین کشورداری

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

رسالات پهلوی در آیین کشورداری

مجموعه رساله‌هایی به فارسی میانه، در آیین کشورداری. در متن‌های عربی قرون نخستین دورۀ اسلامی با عنوان عهود، وصایا، کارنامج، نامه‌ها، خطبه‌ها و توقیعات، گاه مشروح و گاه مختصر نقل شده‌اند. در این آثار، که در زمرۀ اندرزنامه‌های سیاسی یا آیین کشورداری به‌شمار می‌آیند، دستور‌های شاهانه برای ادارۀ مملکت، خط‌مشی سیاسی دولت و راه‌های ادارۀ پادشاهی نقل شده است. آیین‌نامه‌ها و تاج‌نامه‌ها که در ادب دوران اسلامی تأثیرگذار بوده‌اند، نیز از همین‌گونه آثارند. اصل فارسی میانۀ هیچ‌یک از آن‌ها باقی نمانده، اما ترجمۀ عربی و گاه فارسی آن‌ها در دست است. در این رساله‌ها، دین و حکومت چونان دو همزاد، با فعالیت‌ها و هدف‌های مشترکی که آن‌ها را به هم می‌پیوندد، مطرح می‌شوند و هرچه در جهت تحکیم قدرت حکومت ساسانی و ایجاد نظم در جامعه باشد، روا و شایسته است. این آثار به چند دسته تقسیم می‌شود: عهود و وصایا؛ نامه‌های سیاسی؛ خطبه‌های تاج‌گذاری پهلوی؛ توقیعات؛ آیین‌نامه‌ها؛ تاج‌نامه‌‌ها.