رقعه کژدم

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

رُقعۀ کژدم
(یا: کَتَبَةالرُّقاع و کَتَبَ رُقاعَ‌العَقارِب) افسونی که ایرانیان باستان، و در شکل تغییریافتۀ آن ایرانیانِ مسلمان‌ در قرون آغازین هجری، در جشنِ مردگیران می‌نوشتند. این افسون بر روی سه تکه کاغذ نوشته و بر سه دیوار خانه آویخته می‌شده است و دیوار چهارم را که درِ خانه بر آن نصب بود خالی می‌گذاشتند. موعد نوشتن افسون، از سپیده‌دمان تا برآمدن آفتاب در روزِ جشن بود. تصور می‌کردند واضعِ این افسون فریدون، پادشاه اساطیری پیشدادیان، بوده است. غرض از نوشتن رقعۀ کژدم دفع عقرب گفته شده و شاید کنایه‌ای بوده است از دفع گزند و زیان. بیرونی در مطلبی که ذیل این مدخل آورده آن را رسمی ایرانی گفته است. او متن این افسون را چنین روایت کرده است: «به نام اورمزد، اسفندارمَذ ماه و اسفندارمَذ روز، بستم دم و رفت زیر و زبر از همه جز ستوران ـ به نام یزدان و به نام جم و آفریدون» بیرونی در آثار‌الباقیه در سبب خالی‌گذاشتن دیوار چهارم گفته است حشراتی که از اثرِ طلسم گیج و مَنگ می‌شده‌اند، راه فراری می‌جسته‌اند و از در خانه خارج می‌شدند.