رهبانیت

رُهبانیّت
(در لغت به‌معنای خشیت و ترس) تارک‌دنیایی. در مسیحیت، التزام مذهبی به رعایت سلوک زندگی در فقر و عفاف و طاعت که پیش از مسیحیت در دین یهود (مثلاً در میان آسینیان) و دین بودا و دیگر ادیان معمول بود. نخستین زاهدان مسیحی به تنهایی در بیابان سر می‌کردند. اولین دیر مسیحی را پاخومیوس قدیس در مصر بنیاد نهاد (۳۴۶‌م). بسیاری از فرقه‌های رهبانی به نیازمندان کمک می‌کنند، مراکز درمانی تأسیس می‌کنند، بی‌سوادان را خواندن و نوشتن می‌آموزند. رهبانیت اغلب به معنای کناره‌گیری و ترک دنیا دانسته‌ می‌شود. قرآن این عمل را بدعت نصارا می‌داند و می‌فرماید که ما چنین چیزی بر آنان واجب نکردیم، آنان خود در طلب خشنودی خداوند آن را در پیش گرفتند اما بعد، آن را آن‌گونه که باید به‌جا نیاوردند (حدید، ۲۷). در اسلام مسلمانان از رهبانیت و تارک‌دنیایی منع شده‌اند. در روایتی از پیامبر (ص) آمده است که رهبانیت امت من، جهاد در راه خداست. در قرآن از راهبان مسیحی تعریف شده (مائده، ۸۲). دو جا نیز از آن انتقاد شده است (توبه، ۳۱؛ ۳۴). صوفیان معتقدند تصوف در اسلام همچون رهبانیت در مسیحیت، برای تحصیل رضایت حق بنیان نهاده شده است. عارفان مسلمان، راهبان مسیحی را ارج می‌گذارند.