روادیان
رَوادیان
دودمانی از فرمانروایان آذربایجان که از اوایل قرون ۴ تا ۴۶۳ق در آن‌جا حکم راندند. روادیان که پس از سالاریان (سلاریان) در آذربایجان به فرمانروایی رسیدند، نوادگان روادبن مُثّنی، از اعراب اَزْد بودند که در قرون ۲ و ۳ق بر شهر تبریز استیلا داشتند. با قدرت‌یافتن سریع کُردها در آذربایجان در قرن ۴ق، روادیان با کردان، به‌ویژه شاخۀ کردان هذبانی، همدست شدند، تا آن‌جا که خود روادیان را نیز غالباً کرد می‌دانستند. نخستین‌بار هنگامی از این دودمان یاد می‌شود که محمد بن حسین روادی برخی از نواحی آذربایجان، احتمالاً ورزقان و اهر در شمال تبریز را به‌تصرف درآورد. در قرن ۵ق برجسته‌ترین فرد دودمان روادی یعنی وهسودان بن مملان اول (۴۱۶ـ۴۵۱ق) بر آذربایجان حکومت می‌کرد. وی به یاری امرای کرد که در همسایگی ایشان بودند، نخستین تاخت و تاز ترکمانان غز را سرکوب کرد، اما در ۴۴۶ق تسلیم طغرل سلجوقی شد. از آن پس روادیان به‌عنوان دست‌نشاندگان سلجوقیان حکومت می‌کردند، تا این‌که الپ ارسلان سلجوقی از سفر جنگی به آسیای صغیر بازگشت و مملان دوم پسر وهسودان را بر کنار کرد (۴۶۳/۴۶۵ق). از این پس تنها یکی دیگر از افراد دودمان روادی شناخته شده است و آن احمد یل مراغی است که نام وی را دسته‌ای از غلامان ترک که به نام او احمد یلی خوانده می‌شدند و سال‌های دراز در مراغه حکومت داشتند، (← اتابکان_مراغه) ماندگار کردند. شدادیان نیز شاخه‌ای از روادیان بودند که در خارج از آذربایجان، در ولایت ارّان، قدرت یافتند.