رویتر، قرارداد

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

رویْتِر، قرارداد
قراردادی میان دولت ایران و سرمایه‌دار انگلیسی بارون رویتر. براساس‌ این‌ قرارداد که در ۲۵ ژوئیۀ ۱۸۷۲/۱۸ جمادی‌الاولی ۱۲۸۹‌ق منعقد شد. دولت‌ ایران،‌ امتیاز احداث راه‌آهن‌ از دریای‌ خزر تا خلیج‌ فارس‌ و ادارۀ‌ گمرکات‌، استخراج‌ معادن‌ آهن‌، مس‌، سرب‌، زغال‌ سنگ‌ و نفت‌ و بهره‌برداری‌ از جنگل‌ها و رودخانه‌ها را ۷۰ سال‌ به‌ ازای‌ دریافت ۴۰‌هزار لیرۀ‌ انگلیسی‌ به‌ رویتر واگذار کرد. به‌‌موجب‌ این‌ امتیاز، سهم‌ دولت‌ ایران‌ از خطوط‌ راه‌آهن‌ ۲۰ درصد از منابع‌ خالص‌ بود و از درآمد خالصۀ‌ هر معدن‌ نیز سالی‌ ۱۵ درصد به‌ دولت‌ ایران‌ پرداخت‌ می‌شد و هزینۀ‌ ساخت‌ و تعمیر راه‌ها و مسکن‌ کارگران‌، از املاک‌ خالصۀ‌ دولت‌ ایران‌ کسر می‌شد. سرانجام‌ دولت‌ ایران‌، این‌ قرارداد را درپی مخالفت‌ برخی‌ علما و نیز اعتراض‌ روس‌ها در ۵ دسامبر ۱۸۷۳/۱۴ شَوّال‌ ۱۲۹۰‌ق لغو کرد.