زاگرس، فرهنگ های پیش از تاریخ حوزه
زاگرُس، فرهنگ‌های پیش از تاریخ حوزۀ
فرهنگ‌های پیشاتاریخی مکشوف از لُرستان و کُردستان. رشته‌کوه زاگرس در غرب فلات ایران چونان سدی طبیعی دشت بِیْنُ‌النَّهرِیْن را از دشت‌های مرکزی فلات ایران جدا می‌کند و بخشی از ناحیۀ جغرافیایی هلال حاصل‌خیزی را شکل می‌دهد. دشت‌های میان‌کوهی و دره‌های پرآب زاگرس با پوشش گیاهی مناسب، از بهترین مناطق اهلی‌کردن حیوانات و گیاهان و پیدایش فرهنگ‌های عصر نوسنگی بوده‌اند. دره‌های کنگاور، اسدآباد، صَحنِه، نهاوند، خاوِه، هَرسین، بروجرد و اَلَشتَر در ناحیۀ زاگرس مرکزی و ناحیۀ خرّم‌آباد با غارهای کُنجی، مارروز، پاسَنگَر، اَرجَنِه، قُمری و درۀ هُلِیلان و تراس‌های رودهای دایمی کَشکان و سیمَرِه از قدیمی‌ترین مراکز سکونت انسان‌های عصر پارینه‌سنگی و نوسنگی‌اند. گودین تپه، تپۀ آسیاب، تپۀ سَراب، تپۀ عَبدالحسین، تپۀ گوران و گَنج دره از قدیمی‌ترین مراکز نوسنگی ایران‌اند.