زراندودکاری

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
زراندودکاری

زراندودکاری (gilding)

 کاربرد زر (طلا) یا مادۀ جانشینی شبیه آن بر سطح کار. از قرن نوزدهم از زر، برای تزیین و زیبایی طرح بر روی سرامیک و سطوح نقش‌برجستۀچوبی و گچ‌بری استفاده می‌کردند. سرامیک زراندود: لایۀ زر را به طرق مختلف پدید می‌آورند. از 1853 تا اواخر دهۀ 1860، طلای قهوه‌ای ـ مخلوطی از کلرید طلا، اکسید بیسموت و بوراکس ـ بر روی سفال به کار می‌رفت تا پوشش طلایی ماتی را به هنگام پخت پدید آورد. سطح آن را پس از پخت، می‌دادند. برای طرح‌های پیچیده‌تر، از اسلوب انتقال طرح استفاده می‌شد؛ طرح با مرکبی متشکل از قیر، روغن و چسب زراندود (مخلوط چسبی) بر روی ورق طلا چاپ می‌گردید. این مخلوط بر روی پوششی از سریشم ماهی بر روی لعاب، به کار می‌رفت. آب ‌طلا که تا پیش از 1850 کم‌تر رواج داشت،‌ تزئینات شفاف و درخشان را امکان‌پذیر ساخت؛ لیکن آب طلا به قابلیت روغن‌های محتوی سولفور برای حل‌کردن طلا و تعلیق آن متکی بود، از این‌رو کار اغلب عمر کوتاهی داشت. در روش زراندود پخت که در اواخر قرن هجدهم پاگرفت و همچنان به‌کار می‌رود‌، مخلوطی از پودر طلا بر روی لعاب رنگ‌آمیزی می‌شود. در روش طلاکاری اسیدی، ایجاد سطوحی با جلوۀ مات، و نیز شفاف و درخشان را میسر می‌سازد. اسیدی که بر سطح سفال به‌کار می‌رود خوردگی ایجاد می‌کند، لذا سطوح اسیدنخورده کمی برجسته‌تر می‌شوند، پس از زراندود کردن و حرارت دادنِ سفال، سطوحی که با اسید خورده شده‌اند غیرصیقلی باقی می‌ماند. زراندود با نوارهای نازک: نوعی روش ژاپنی که در آن ورق طلا به‌صورت نوارهای بسیار ظریفی (کیریکان) بریده می‌شود؛ این روش در قرن دوازدهم به اوج شکوفایی خود می‌رسد. کیفیت خطوطی که با استفاده از آن حاصل می‌شوند، با خطوطی که به‌وسیلۀ پودر طلا نقاشی می‌شوند، متفاوت است؛ هنرمندان برای تزیین مجسمه‌های بودایی و دیگر آثار هنری، از این روش بسیار استفاده بردند.