زیرک زاده، احمد (تهران ۱۲۸۶ـ همان جا ۱۳۷۲ش)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

زیرک‌زاده، احمد (تهران ۱۲۸۶ـ همان‌جا ۱۳۷۲ش)

زيرک‌زاده، احمد

سیاستمدار ایرانی. پدرش، میرزا زیرک، روحانی بود. در ۱۳۰۴‌ش به مدرسۀ دارالفنون رفت و یک سال بعد موفق به گذراندن آزمون اعزام به خارج وزارت جنگ شد. وی در رشتۀ مهندسی دریا در پلی‌تکنیک پاریس تحصیل کرد و پس از بازگشت به ایران (۱۳۱۴) به‌کار در نیروی دریایی پرداخت. در ۱۳۲۰ به وزارت راه انزلی منتقل شد و پس از واقعۀ ۲۰ شهریور و اعتصاب مهندسین به تهران رفت و حزب ایران را، که حزبی ملی‌گرا و از ارکان جبهۀ ملی ایران و دولت آیندۀ محمد مصدق بود، به‌همراه چندتن دیگر بنیاد نهاد و روزنامۀ جبهه را با مدیریت خود منتشر کرد. پس از انتخاب مصدق به نخست‌وزیری (۱۳۳۰)، زیرک‌زاده به‌عنوان معاون وزیر اقتصاد برگزیده شد. در ۱۳۳۱، در انتخابات مجلس هفدهم، در فهرست جبهۀ ملی ایران قرار گرفت و به‌عنوان نمایندۀ مردم تهران به مجلس راه یافت و مبارزات خود را برای ملی‌شدن صنعت نفت در کنار مصدق و دیگر اعضای جبهۀ ملی ادامه داد. پس از ۲۸ مرداد، دو سال و شش ماه مخفیانه زندگی کرد، اما سرانجام تسلیم شهربانی شد و به‌مدت پنج ماه زندانی گردید. در ۱۳۳۶ بار دیگر به‌دستور شاه بازداشت شد. وی عضو جبهۀ ملی دوم نیز بود، اما در این جبهه چندان فعالیت نکرد. وی در ۱۳۵۹ به امریکا رفت و پیش از بازگشت به ایران، سال‌ها در آن‌جا به‌سر برد. طبق وصیت او، اموالش وقفِ مؤسسه‌ای علمی شد که هم‌اکنون با نام «بنیاد علمی زیرک‌زاده» در فرهنگسراهای بهمن و خاوران در تهران فعالیت دارد.