سازهای زه صدا

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سازهای زه‌صدا
(یا: کوردوفون‌ها) گروهی از سازها که در آن‌ها صدا از طریق ارتعاش زه یا سیم حاصل می‌شود. زه‌صداها را به گروه‌های مختلفی می‌توان تقسیم کرد، مانند سازهای زهی آرشه‌ای و سازهای زهی مضرابی یا زخمه‌ای. سازهای زهی مضرابی یا زخمه‌ای خود دو گروه‌اند: مقیدات و مطلقات. مقیدات سازهایی‌اند که با آن‌ها می‌توان بر روی یک وتر از طریق گرفتن نقاط مختلف سیم یا کوتاه و بلند‌کردن طول فعال سیم با انگشت‌ها صداهای مختلف ایجاد کرد. سازهای تار، سه‌تار، دوتار، تنبور، رباب و ... از آن جمله‌اند. مطلقات سازهایی‌اند که در آن‌ها از هر وتر فقط یک صدا می‌توان تولید کرد. در این سازها بر روی وترها انگشت‌گذاری نمی‌شود و طول فعال وتر با انگشت‌ها کوتاه و بلند نمی‌شود. سنتور و قانون از آن جمله‌اند. مطلقات همچنین از نظر شیوۀ به‌صدا درآوردن سیم‌ها به دو گروه چکشی و زخمه‌ای تقسیم می‌شوند. سنتور از گروه چکشی و قانون از گروه مضرابی است. سازهای آرشه‌ای رایج در ایران از گروه مقیداتند و در ایران ساز آرشه‌ای مطلق وجود ندارد.