سفاح عباسی
سَفّاح عباسی (104ـ۱۳۶ق)
ابوالعباس عبدالله، نخستین خلیفۀ عباسی (حک: ۱۳۲ـ۱۳۶ق). در دوران دعوت مخفی عباسیان، از سوی پدر به‌‌عنوان رهبر دعوت، پس از برادرش ابراهیم امام، تعیین شد. پس از آشکارشدن دعوت و قیام ابومسلم خراسانی، مروان بن محمد، آخرین خلیفۀ اموی، ابراهیم امام را در حُمَیْمَۀ شام دستگیر کرد و کشت. آن‌گاه سَفّاح همراهِ برادرانش در محرم ۱۳۲ق وارد کوفه شدند و ابوسَلَمه خَلال، سرکردۀ داعیان عباسی، آن‌ها را مخفی کرد. چند ماه بعد، تنی چند از داعیان بزرگ خراسانی با ابُوالْعَبّاس در مسجد کوفه بیعت کردند. وی پس از رسیدن به خلافت، عموی خود، عبدالله بن علی، را به تعقیب مروان فرستاد تا او را در مصر شکست داد و کشت. سپس به انتقام از بنی‌امیه برخاست و بسیاری از آنان را در شام، مکه و مدینه به قتل رساند. عبدالله بن علی به فرمان سفاح گورهای خلفای بنی‌امیه را در شام شکافت، و جز عمر بن عبدالعزیز، بقایای اجساد آنان را بیرون آورد، برخی را تازیانه زد و همه را سوزانید. سفاح، ابوسَلَمه را به وزارت برگزید و به وی لقب «وزیر آل محمد (ص)» داد، اما کمی بعد ابومسلم را واداشت تا وی را به جرم تلاش برای به‌خلافت‌رساندن علویان به قتل رساند. همچنین سپاهی به مقابله با رومیان فرستاد که به‌سوی مرزهای اسلامی پیش می‌آمدند، اما جنگی روی نداد. وی مرکز خلافت خود را از کوفه، به‌سبب شهرت مردم آن به دوستی علویان، به حیره، و در ۱۳۴ق به اَنْبار منتقل کرد و در آن جا شهری به نام هاشمیه ساخت و در همان شهر درگذشت و دفن شد.