سنی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سُنّی

(یا: اهل سنّت و جماعت) آن دسته از مسلمانانی که در احکام شریعت تنها به قرآن و سنت رسول خدا (ص) استناد می‌کنند. اینان عدول از سنت پیامبر (ص) را موجب لعنت خدا و وقوف امام به سنت رسول را شرط امامت می‌شمارند. ملاک اهل سنت در شرع، پس از کتاب خدا، فقط گفتار و کردار پیغمبر اسلام است؛ برخلاف شیعه که پس از قرآن و سنّت پیامبر به سنت ائمۀ معصومین‌ (ع) نیز استناد می‌کنند. اهل سنت، احادیث، اقوال و سیرۀ صحابه و خلفای راشدین را مأخوذ از سنت پیامبر می‌دانند و به آن‌ها استناد می‌کنند و از این نظر در مقابل اهل بدعت (جماعتی که اموری خارج از سنت پیامبر و صحابه را وارد دین کردند) قرار دارند. مسلمانان، اعم از شیعه و سنی، قوانین و احکام شریعت اسلام را از چهار منبع قرآن، سنت، اجماع و قیاس (نزد اهل سنت)/عقل (نزد شیعه) استنباط می‌کنند و در کلیات اصول فقهی با هم توافق دارند، اما در فروع و برخی مسائل فقهی، مانند نکاح موقت، مسح بر موزه (خُفین) و جز آن اختلاف دارند. به عقیدۀ اهل سنت هر کس بر مسلمانان حکومت کند اطاعتش به‌عنوان اطاعت از اولوا الامر واجب است. نزد اهل سنت شش مجموعۀ حدیث به نام «صِحاح سِته» مستند و معتبر است که ملاک احکام و فتوای فقهای ایشان است؛ ۱ـ صحیح مسلم؛ ۲ـ صحیح بخاری؛ ۳ـ سنن ابی داود؛ ۴ـ سنن ابن ماجه؛ ۵ـ سنن تِرمذی؛ ۶ـ سنن نِسایی. تا قرن ۴ق، در میان اهل سنت و جماعت مذاهب و فرق گوناگونی همچون اوزاعیه، پیروان امام ابوعمر و عبدالرحمان عمر و اوزاعی (۸۸ـ۱۵۸ق)، ثوریه، پیروان ابوعبدالله سفیان بن سعید ثوری (۹۶ـ۱۶۱ق)، داوودیه/ظاهریه، پیروان ابوسلیمان داوود بن علی بن خلف اصفهانی (۲۰۱ـ۲۷۰ق)، راهویهیه، پیروان اسحاق راهویه ( ـ۲۳۸ق) و طبریه، پیروان محمد بن جریر طبری ( ـ۳۱۰ق) وجود داشت، اما چون تعداد پیروان این مذاهب اندک و تعیین قاضی شرع برای آن‌ها دشوار بود، به فرمان دستگاه خلافت عباسی پیروان این مذاهب در امور شرعی خود به مذاهب چهارگانۀ اهل سنت رجوع کردند و رفته‌رفته در آن مذاهب مستحیل شدند. چهار مذهب فقهی عمدۀ اهل سنت عبارت‌اند از حنفیه، شافعیه، مالکیه و حنابله (← سنت؛ اجماع).