سوراغ
(Sauce) Suragh
از سس (چاشنی)های مورد استفاده در استان هرمزگان. طعم‌دهنده‌ای سرخ‌رنگ و شورِ تهیه‌شده از نوعی خاک جزیرۀ هرمز و گونه‌ای ماهی ریز که در تهیۀ بسیاری از غذاها و نان‌های بومی هرمزگان، به منظور ایجاد طعم و رنگ استفاده می‌شود. هنگام مصرف، مقداری از آن را با آب رقیق کرده و یا روی نان می‌مالند یا به عنوان چاشنی به غذا اضافه می‌کنند. از جمله غذاها و نان‌هایی که در تهیه‌شان از سوراغ استفاده می‌شود: کله جوش، نان تیموشی، نان ریخته سوراغی، هواری میگو لافتی.
مواد اولیه (برای تهیۀ حدود 500 گرم)
- ماهی مومغ (ساردین پهلوطلایی): 500 گرم
- گلک (خاک مخصوص): 1 قاشق غذاخوری
- پوست نارنج: پوست یک نارنج کامل ورقه ورقه شده
- نمک: به مقدار لازم
طرز تهیه
در ابتدا پوست نارنج را شسته و می‌گذارند تا کاملاً خشک شود. ماهی را پاک می‌کنند و بعد از شستن در آبکش می‌گذارند تا آب آن برود. داخل شکم ماهی‌ها و سطح آن را به نمک زیاد آغشته می‌کنند. ته ظرف پلاستیکی (دبه) و همچنین لابه‌لای ماهی‌هایی که در آن جاسازی می‌شود را نمک می‌ریزند و در ظرف را بسته و به مدت دو هفته زیر حرارت آفتاب می‌گذارند. پس از آن ماهی‌ها را در ظرفی ریخته و روی آنها گلک می‌پاشند. در انتها مجدداً آنها را در ظرف پلاستیکی گذاشته و لابه‌لای آنها پوست نارنج‌های خشک‌شده را می‌چینند و در ظرف را بسته و به مدت 20 روز زیر آفتاب می‌گذارند تا محصول نهایی به دست بیاید.
در برخی مناطق هرمزگان تمام مواد را، پس از شست‌وشو و خشک شدن، به یک‌باره در ظرف پلاستیکی می‌ریزند و به مدت یک ماه زیر حرارت آفتاب می‌گذارند تا سوراغ آماده شود.