سیاب، بدر شاکر (بصره ۱۹۲۶ـ کویت ۱۹۶۴)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سَیّاب، بَدر شاکر (بصره ۱۹۲۶ـ کویت ۱۹۶۴)

سَيّاب، بَدر شاکر

شاعر عراقی. در دانشسرای تربیت معلم بغداد تحصیل کرد. تا ۱۹۵۴ کمونیست بود و بعداً به ناسیونالیسم عربی گرایید. چندبار در رژیم‌های سلطنتی و جمهوری عراق دستگیر و زندانی شد. سپس مدتی در ایران و کویت در تبعید خودخواسته به‌سر برد. به‌سبب بیماری عصبی و فلج مدت‌ها بستری بود و سرانجام در کویت به مرگی زودهنگام جان سپرد. دولت عراق در ۱۹۷۰، تندیس او را در یکی از میادین بصره نصب کرد. سیّاب از پیش‌گامان شعر آزاد در جهان عرب است و آثاری ماندنی برجای گذاشته است. در ابتدا تأثیر بودلر و وُردزورث، همچنین شاعران رمانتیک عرب، همچون علی‌محمود طه و الیاس ابوشبکه بر او آشکار بود. نخستین آثار وی، ازجمله اساطیر، (۱۹۵۰) سرشار از مضامین عشق، زن و طبیعت است. سروده‌های سیاسی این دورۀ او پس از مرگش در دو مجموعۀ گیتار باد (۱۹۷۱) و گردباد (۱۹۷۲) منتشر شد. سیّاب در اساطیر وزنی تازه به‌کار می‌گیرد و هجاهای بلند و کوتاه را جایگزین مصرع‌های هم‌وزن می‌کند و غالباً در یک شعر از چند بحر بهره می‌گیرد. بسیاری از شاعران عراق و عرب این شیوه را، که شعر آزاد خوانده می‌شد، پذیرفتند و به‌کار گرفتند. سیّاب بهترین شعرهای خود را در دهۀ ۱۹۵۰ سروده که در مجموعۀ سرود باران (۱۹۶۰) گردآوری شده است. این شعرها، با درون‌مایۀ سیاسی و لبریز از نمادهای تأثیرگذار و تصویرهای بسیار زیبا و واژگان استوار، بیانگر آرزوهای اعراب برای زندگی تازه و فارغ از بهره‌کشی و سرکوب است. او برای تجسم پندار خویش از نوسازی جامعه و فرهنگ عرب به پیروی از تی. اس. الیوت و سیتوِل، از اسطوره‌های مرگ و رستاخیز بهره می‌گیرد. در دهۀ ۱۹۶۰، سیّاب، با وجود بیماری، همچنان شعر می‌سرود، اما مضمون شعرهای این دورۀ او غالباً گرفتاری‌های شخصی است. دیوان سَیّاب چاپ شده است (۲ جلد، بیروت، ۱۹۷۱ـ۱۹۷۴).