سیارک

سیّارک (asteroid)

هریک از هزاران جرم کوچکی که از جنس سنگ و آهن‌‌اند و به دور خورشید می‌گردند. اکثر این اجرام در ناحیه‌ای موسوم به کمربند سیارک‌ها، بین مدارهای مریخ و مشتری، قرار دارند و تصور می‌شود که قطعه‌های باقی‌مانده از تشکیل منظومۀ خورشیدیاند. احتمالاً در حدود ۱۰۰‌هزار سیّارک وجود دارد، اما مجموع جرم همۀ آن‌ها تنها چندصدم جرم ماه است. قطر این قطعات سنگی از ۱ تا ۹۰۰ کیلومتر است. بزرگ‌ترین سیارک‌ها، که گاه سیارۀ خُرد نامیده می‌شوند، عبارت‌اند از کِرِس، بزرگ‌ترین سیارک با قطر ۹۴۰ کیلومتر، و وِستا که سطح روشنی دارد و درخشان‌ترین سیّارکی است که از زمین دیده می‌شود. بعضی سیّارک‌ها در مدارهایی نزدیک به زمین، و برخی مانند سیارک‌های آپولویی، شامل اِروس و ایکاروس، در مدارهایی در حرکت‌اند که مدار زمین را قطع می‌کنند و ممکن است بقایای دنباله‌دارهای پیشین باشند. نخستین سیارک، کِرِس، را جوزپّه پیاتسی، اخترشناس ایتالیایی، در اول ژانویۀ ۱۸۰۱ در رصدخانۀ پالرموی سیسیل کشف کرد. نخستین قمر سیارک را که در مدار سیارک آیدا حرکت می‌کند کاوشگر فضایی گالیله در ۱۹۹۳ کشف کرد. پژوهش‌های تازه در ۱۹۹۶، ناسا کاوشگر «ملاقات‌ سیّارک نزدیک زمین» را به فضا پرتاب کرد. از فوریۀ ۲۰۰۰، این کاوشگر در مدار اروس قرار گرفته است و برای گردآوردن داده‌هایی از ترکیب سیارک رفته‌رفته فاصله‌اش را به چند ۱۰ کیلومتر کاهش داده است. سامانۀ «ردیابی سیارک نزدیک زمین» ناسا، تا پیش از اوت ۲۰۰۰، بیش از ۱۱‌هزار سیّارک را شناسایی کرده بود. براساس پژوهش‌هایی که اخترشناسان امریکایی تا ژانویۀ ۲۰۰۰ انجام داده‌اند، تعداد سیارک‌های نزدیک زمین با قطر بیشتر از ۱ کیلومتر بین هزار تا ۲‌هزار سیارک است.

 

---