سیما کوبان
| سیما کوبان | |
|---|---|
| زادروز |
تهران 24 آبان ۱۳۱۸ش |
| درگذشت | پاریس 15 خرداد 1391ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دکترای جامعه‌شناسی- دانشگاه پاریس |
| شغل و تخصص اصلی | پژوهشگر |
| شغل و تخصص های دیگر | ناشر و نقاش |
| آثار | طهران قدیم (با آثاری از: سیمین بهبهانی، عبدالله انوار [و دیگران]، گردآورنده: سیما کوبان، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، ۱۳۸۸) |
| گروه مقاله | نگارگری و مجسمه‌سازی |
سیما کوبان (تهران 24 آبان ۱۳۱۸- پاریس 15 خرداد 1391ش)
پژوهشگر، ناشر، نقاش و مجسمه‌ساز ایرانی. خانواده پدری‌اش اهل کاشان و خانواده‌ی مادری‌اش اهل تهران بودند. پس از گرفتن دیپلم به بروکسل رفت و در دانشکده‌ی سلطنتی هنرهای زیبای آن شهر در رشته‌ی طراحی، حکاکی، مجسمه‌سازی و نقاشی (1337-1343) و پس از آن در رشته‌های دیوارنگاری (فرسک) و سفال‌گری در دانشکده‌ی هنرهای زیبای پاریس (بوزار) به تحصیل پرداخت و سرانجام در سال 1354 دکترای خود را از دانشگاه پاریس در رشته‌ی جامعه‌شناسی دریافت کرد. پس از بازگشت به ایران، به آموزش در دانشکده‌ی هنرهای زیبا و هنرهای تزئینی دانشگاه تهران پرداخت (1342-1344). از سال 1354 تا 1357 رئیس بخش هنرهای حجمی دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود، اما در سال 1359 از دانشگاه تهران اخراج شد.
سیما کوبان علاوه بر تدریس در دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران، در زمینه‌ی هنر و معماری ایران نیز تحقیقاتی انجام داده است. او بنیان‌گذار «انتشارات دماوند» (با همکاری پرتو نوری‌علاء و منیر بیضایی) در سال ۱۳۶۰ است. از وی، به عنوان اولین ناشر زن در ایران بعد از انقلاب نام برده‌‌اند. در سال ۱۳۶۴، انتشارات دماوند تعطیل و کوبان مدتی زندانی شد. در طول حیات کوتاه این نشر، کتاب‌‌های شاخصی از نویسندگانی چون پابلو نرودا (سرود اعتراض، ترجمه احمد کریمی حکاک)، میلان کوندرا (کلاه کلمنتیس، ترجمه احمد میرعلایی)، اینیاتسیو سیلونه (خروج اضطراری)، بهرام بیضایی (نمایشنامه و فیلمنامه‌های آینه‌های روبرو، فتحنامه کلات، خاطرات هنرپیشه نقش دوم، ندبه و اشغال)، فریدون آدمیت (مقالات تاریخی و اندیشه‌های طالبوف تبریزی) و مهدی اخوان ثالث (عطا و لقای نیما) و همچنین، کتاب نقد و تحلیل جباریت (نوشتۀ مانس شپرر و با ترجمۀ کریم قصیم) را منتشر کردند. او پس از آزادی، با همکاری نادر درفشه و اشخاصی دیگر، شرکت طرح و نقش گلیم «بی‌بی باف» را در محل انتشارات دماوند تاسیس کرد. در شرکت اخیرش، او با شرکت‌های تبلیغاتی سیته و کارپی در زمینه‌ی بازاریابی همکاری داشت. در این بین، مدتی نیز دانش تصویری‌اش را در اختیار سازمان زیباسازی شهر تهران قرار داد. از دیگر فعالیت‌‌های مهم کوبان می‌‌توان به انتشار 4 شماره گاهنامه‌ی چراغ (1361- 1363)، ماهنامه‌ی فرهنگی بوستان و بعدتر، همکاری با ماهنامه‌ی دنیای سخن (به‌عنوان مترجم) و با مجله‌ی هنری طاووس (به‌عنوان پژوهشگر) اشاره کرد.
کوبان در دهه‌ی ۱۳۷۰ راهی فرانسه شد و تا چند ماه قبل از زمان فوتش، در شهر استرازبورگ ساکن بود. در این شهر، او به فعالیت‌هایی چون تدریس در دانشگاه استرازبورگ، آموزش زبان فارسی و مینیاتور و گلیم‌بافی به فرانسویان علاقه‌مند به ایران، برگزاری نمایشگاههای مختلف در رابطه با فرهنگ ایران (با همکاری انجمن ایرانیان مقیم استرازبورگ) و تحقیقات فرهنگی در نقاشی و ادبیات ایران ادامه داد. او در سال ۱۳۷۸، به دلیل سکته‌ی مغزی، فلج و خانه‌نشین شد. در ابتدای سال ۱۳۹۱، به‌سببِ یک سرطان ریه‌ی نهفته، بستری شد و سرانجام سه ماه بعد، بر اثر همین بیماری در پاریس درگذشت. فریدون ناصری (رهبر و مدیر هنری ارکستر سمفونیک ایران) همسر اول سیما کوبان بوده است.
کوبان در دو نمایشگاه گروهی در بروکسل و نمایشگاههای گالری بورگز، و نیز در نمایشگاه جمعی هنر معاصر ایران (آبان 1344) شرکت داشته و یک نمایشگاه انفرادی از آثار خود را در دانشکده‌ی هنرهای زیبا- در زمان استادیش در آن‌‌جا- برگزار کرده است. او همچنین در پنجمین بی‌ینال منطقه‌‌ای هم شرکت کرده بود.
گزیده‌ی کتاب‌شناسی: انقلاب اکتبر و هنرمندان (کاملیا کری- ترجمه)؛ کتاب تهران (۶ جلدی- با آثاری از: عبدالله انوار [و دیگران]، گردآورنده: سیما کوبان، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، ۱۳۷۰-۱۳۷۶)؛ طهران قدیم (با آثاری از: سیمین بهبهانی، عبدالله انوار [و دیگران]، گردآورنده: سیما کوبان، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، ۱۳۸۸).
منابع: