شهناز، جلیل (اصفهان ۱۳۰۰ـ۱۳۹۲ش)
شهناز، جلیل (اصفهان ۱۳۰۰ـ۱۳۹۲ش)
| جلیل شهناز | |
|---|---|
| زادروز |
اصفهان ۱۳۰۰ش |
| درگذشت | ۱۳۹۲ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | نوازنده تار |
| مکتب | اصفهان |
| گروه مقاله | موسیقی |
| خویشاوندان سرشناس | شعبان‌خان شهناز (پدر) |
| جوایز و افتخارات | از شاخص‌ترین بداهه‌نوازان معاصر |
نوازندۀ ایرانی تار آشنا به نوازندگی ویولن، تنبک، سنتور، و سه‌تار و از شاخص‌ترین بداهه‌نوازان معاصر. فرزند شعبان‌خان شهناز، از موسیقی‌دان‌های قدیم اصفهان، است. مقدمات موسیقی را نزد پدر و نیز برادرش، حسین‌خان، آموخت و از کودکی به‌طور حرفه‌ای در فضای موسیقی سنتی اصفهان فعالیت داشت و ضمن مطالعۀ نوازندگی استادانی چون عباس‌خان سروری و اکبرخان نوروزی در اصفهان، از صفحات گرامافون تار عبدالحسین شهنازی، نوازندۀ مشهور تهرانی، تأثیر بسیار گرفت. در سال‌های بعد، مدتی در رادیو اصفهان و سپس از اوایل دهۀ ۱۳۳۰ در رادیو تهران، تک‌نوازی می‌کرد و از روش نوازندگی او بسیار استقبال شد. اکثر برنامه‌هایش، شامل ضبط‌های خصوصی، رادیویی و گاه تلویزیونی، با همراهی ساز حسن کسایی و آواز جلال تاج اصفهانی است. شیوۀ نوازندگی شهناز بر پایه مکتب تارنوازان قدیم اصفهان به‌شدت متأثر از روش عبدالحسین شهنازی و دارای ابتکارهای ظریف و مؤثری است که در بداهه‌نوازی‌های او به وفور شنیده می‌شود. مهارت در جواب آواز، استخراج صدای خوش از همۀ مناطق صوتی تار، تنوع مضراب‌ها، خلاقیت در جمله‌پردازی و ضربی‌نوازی، از اختصاصات هنر بداهه‌نوازی جلیل شهناز است که بسیاری از نوازندگان نسل‌های بعد، ازجمله محمدرضا لطفی و شهرام میرجلالی، از آن تقلید کرده‌اند. گذشته از ضبط‌های خصوصی، که شامل بهترین آثار جلیل شهناز است، نوارهای متعددی با همراهی تنبک محمد اسماعیلی و ناصر فرهنگ‌فر نیز از هنر بداهه‌نوازی او در دسترس است. همچنین در چند برنامه از گل‌ها (۱۳۳۵ـ۱۳۵۶) آواز خوانندگان را همراهی می‌کرد.