شیرشاه سوری

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

شیرشاه سوری ( ـ۹۵۲ق)

مؤسس سلسلۀ سلاطین سور در هند (حک: ۹۴۴ـ۹۵۱ق). پسر میان حسن‌خان بود و نیاکانش‌ از قبیلۀ سور افغانان بودند که به هند رفتند و به‌ مناصبی‌ رسیدند. شیرشاه بر‌ضد پدر قیام‌ کرد و پس‌ از مدتی‌ به‌ کمک اطرافیانش منطقۀ‌ چونار را تصرف‌ کرد. هنگام‌ ورود گورکانیان‌ به‌ ناحیۀ‌ شرقی‌ هند، ابتدا به‌ لودیان‌ پیوست‌ اما بنا‌بر مصالح‌ سیاسی‌ از آنان‌ برید و به‌ حاکم‌ بنگال‌ یورش‌ برد و وی‌ را شکست‌ داد. پس‌ از فتح‌ بنگال‌ (۹۴۴ق)، ناحیۀ‌ بیهار را به‌تصرف‌ درآورد. سپس، همایون‌ گورکانی‌ را از هند شرقی‌ راند (۹۴۶ق) و خود با نام «سلطان‌ فریدُالدّنیاوالدّین‌ اَبوالْمُظَفَّر شیر شاه»‌ در گور، پایتخت‌ بنگال‌، به‌تخت نشست (۹۴۷ق). او در جنگ‌های‌ پی‌درپی،‌ سراسر هند شمالی‌ و شرقی‌ و مرکزی‌ را زیر سلطۀ‌ خود درآورد و سرانجام‌ در فتح‌ کالنجر کشته شد. از وی در تواریخ شبه‌قاره‌ شاهی‌ عادل‌، با عنوان شجاع‌ و عالی‌همت‌ که‌ برای‌ بهبود وضعیت‌ اقتصادی‌ اقداماتی در زمینۀ‌ اصلاحات‌ اراضی‌ و جمع‌آوری‌ مالیات‌ از کشاورزان‌، راه‌سازی‌ و ساخت‌ کاروان‌سرا انجام داده، یاد شده است.